Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

37 TBB Dergisi 2019 (142) Cengiz Ozan ÖRS Cumhuriyet Savcısının istem ve katılımıyla askerî makamlar tarafın- dan yerine getirilir (CMK m. 127/6). 87 Bu noktada el koyma yasağından söz edilmelidir. El koyma ya- sağının söz konusu olduğu durumlarda el koyma amacıyla arama yapılamaz; 88 eşyaya el konulamaz. Başka bir deyişle ancak el koyma serbestîsinin varlığı durumunda el koyma mümkündür. 89 El konula- mayacak eşyalara bazı kişiler arasındaki yazışmalar (CMK m. 45, 46, 126/1) ve basın araçları (AY. m. 30) örnek gösterilebilir. 90 El koyma koruma tedbirine genel olarak değindikten sonra konu- muz açısından şu sorunun yanıtlanması gerekmektedir: Devlet sırrı niteliğindeki belgelere el konulabilir mi? Ya da başka bir deyişle, dev- let sırrı niteliğindeki belgeler delil yasağı oluşturur mu? Mülga CMUK’un 88. maddesine göre, resmi dairelerde saklı evrak ve sair vesikalar münderecatının ifşası memleketin selametine zarar vereceği o dairenin en büyük amiri tarafından beyan edilirse bu ev- rak ve vesikaların gösterilmesi ve teslimi istenemiyordu. Ancak beyan 87 Bu konuda 668 sayılı OHAL KHK’sı ile farklı bir düzenleme getirilmiştir. Bkz. Dipnot. 78. 88 Arama yapılmadan da el koyma söz konusu olabilir. Örneğin, bir kişinin yola park ettiği aracına el konulması için arama kararı verilmesi gerekmez. Bu durum- da doğrudan CMK m. 127’ye uygun olarak el koyma kararı veya emri verilmesi yeterlidir. Bununla beraber, el konulacak şeyin ilgili kişide bulunduğu konusunda şüphe varsa ve bu durum arama kararını gerektiriyorsa veya yalnızca el koyma kararının verilmesinin el konulacak eşyaya ulaşmayı zorlaştıracağı düşünülü- yorsa, arama kararı verilmelidir. Arama kararının sonucunda, arama hükümleri çerçevesinde el koyma işlemi yapılabilir. Bkz. Centel/Zafer, s. 421-422. Centel/ Zafer, el koyma kararı bulunmasa bile arama kararı hükümlerine göre el koyma işlemi yapılabileceği görüşündedir. Yenisey/Nuhoğlu’da bu görüşte olup, hâkim kararı ile arama yapıldıktan sonra ele geçirilen eşya için ayrıca yeni bir el koyma kararına ihtiyaç bulunmadığını belirtmektedirler. Bkz. Yenisey/Nuhoğlu, s. 412. Ancak konu öğretide tartışmalıdır. Öztürk/Tezcan/Erdem/Sırma ve diğerleri- ne göre el koyma, genellikle arama ile bağlantılı olarak başvurulan bir koruma tedbiri olsa da, arama kararı, arama sonucunda ele geçirilen eşyaya el konulma- sı kararını da kapsamaz. Yalnızca arama kararına dayanarak arama sonucunda ele geçen eşyaya el konulmasına olanak yoktur. Arama ve el koyma kararlarının birlikte verilmesi gerekir. Bkz.Öztürk/Tezcan/Erdem/Sırma vd., s. 515. Arama koruma tedbiri, delil elde etme amacına bağlı olarak, bulunması durumunda eş- yaya el koymayı da gerektirse de, el koyma ayrı bir koruma tedbiri olduğundan yalnızca arama kararı ile eşyaya el konulamaması gerekir. Bize göre de, önce ara- ma işlemi yapılacaksa ve el koyma işlemi de uygulanmak isteniyorsa, arama ile el koyma kararları birlikte verilmelidir. 89 Özbek/Bacaksız, s. 150; Özbek/Doğan/Bacaksız/Tepe, s. 370. 90 Centel/Zafer, s. 428.