Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

44 Ceza Yargılamasında Devlet Sırrı Üzerine Bir Değerlendirme Peki devlet sırrına ilişkin belgeler soruşturma evresinde Sulh Ceza Hâkimliğince incelenebilir mi? Soruşturma evresinde Cumhuriyet Savcısının istemi üzerine Sulh Ceza Hâkimliği tarafından bu belgele- rin incelenmesinin CMK’nın 125. maddesine uygun olduğu ileri sürü- lebilir. Bu düşünceye göre, CMK m. 125’de yalnızca mahkemeden de- ğil; hâkimden de bahsedilmiştir ve böylece soruşturma evresinde Sulh Ceza Hâkimliği bu yetkiyi kullanabilir. Şen , bu düşünceye katılma- maktadır. Şen’e göre, CMK m. 125/1’de mahkeme kavramına, mad- denin ikinci fıkrasında da “mahkeme hâkimi veya heyeti” ibaresine yer verilmiş; böylece, kovuşturmanın tek hâkimli veya heyet halinde yapılması dikkate alınarak madde düzenlenmiştir. Soruşturma evre- sinde hâkimi yetkili kılan bir düzenlemeye yer verilmek istenseydi, CMK m. 122 düzenlemesi ile yetinilirdi ya da o düzenlemede olduğu gibi CMK m. 125’te de “mahkeme hâkimi” yerine “hâkim” kavramı kullanılırdı. 116 Aslında burada belirlenmesi gereken, Yasa Koyucunun asıl amacıdır. Yasalaşma sürecinde madde ile ilgili Komisyon görüşmelerinde yapılan açıklamalara bakıldığında, Yasa Koyucunun devlet sırrına iliş- kin bilgi veya belgelerin soruşturma aşamasında delil olarak değerlen- dirilmesini istemediği anlaşılmaktadır. 117 Devlet sırrına ilişkin açıkla- malarda bulunacak tanığı dinleyemeyen ve devlet sırrı niteliğindeki 116 Şen, s. 141. 117 Kaymaz, s. 246-247. Komisyonda CMK m. 47’nin görüşülmesi sırasında komisyon üyesi İzzet Özgenç’in yaptığı açıklamanın bir kısmı şöyledir: “Bir bilgi devlet sırrı niteliğindeyse, bunu sadece mahkeme heyeti dinliyor. Eğer bu bilgilerin içeriği suç olgusunu açıklığa kavuşturabilecek nitelikte bazı veriler taşıyorsa, o zaman bunu hükmüne yansıtıyor. Diğer muhakeme süjeleri, bu husustan ancak hükme yansıyan kısmı itibariyle haberdar olabilecektir…. Bir husus sadece devlet sırrı ol- duğu için hâkime ve mahkemeye karşı gizli tutulamayacak; ama hâkim değil, bu- rada söz konusu olan, mahkemedir. Hükmü verecek olan heyettir veya hâkimdir; yani, mahkemenin olması gerekir. Hâkim olduğunda, soruşturma evresinde bu dinlenebilir gibi bir sonuç çıkabilir. Soruşturma evresinde değil, sadece kovuş- turma evresinde hükmü tesis edecek olan mahkeme hâkimi veya heyeti bunun içeriğini öğrenebilir.” Bkz. T.C. Adalet Bakanlığı Yayın İşleri Dairesi Başkanlığı, Tutanaklarla Ceza Muhakemesi Kanunu, Ankara 2005, s. 238 vd.; Kaymaz, s. 247 (dipnot 647). “Maddenin Adalet Komisyonu’ndaki görüşmeleri sırasında, 47. maddenin 1. fıkrasında yer alan “mahkemeye karşı” ifadesi yerine “hâkime karşı” ifadesi kullanılmak suretiyle, soruşturma aşamasında da böyle bir bilgiye ihtiyaç duyulduğunda tanıklığın mümkün kılınması önerilmişse de, bu hükmün sadece kovuşturma aşamasıyla sınırlı kalması kabul edilmiş ve hâkim yerine mahkeme ifadesi tercih edilmiştir.” Bkz. Ünver/Hakeri, s. 255.