Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

432 KKTC’de Düzenleyici İşlemlerin Denetlenme(me)si Sorunu ve Buna Çözüm Yolu: İyi İdare Yasası Yüksek İdare Mahkemesi (YİM), KKTC’de idareye karşı açılacak taz- minat davaları haricinde idari yargı alanında münhasır yargı yetkisine sahiptir. 9 KKTC’de, 1985 Anayasası’nın öngörmüş olduğu iki derece- li sistem içerisinde ilk derece mahkemesi olarak görev yapacak olan idare mahkemeleri ne yazık ki kurulmamıştır. 10 Bu nedenle, ilk derece mahkemesi görevini de yine YİM yerine getirmektedir. 11 Ancak, dava konusu edilen işleme göre YİM’de açılan davanın üç yargıçla mı yoksa tek yargıçla mı görüleceği belirlenmektedir. 60/90 sayılı Yüksek İdare Mahkemesi Yasası’nın ekli cetvelinde belirtilen davalara üç yargıçtan oluşan YİM ilk derece mahkemesi olarak bakmakta ve bunlara karşı istinafa başvurulamamaktadır. 12 Dolayısıyla bu tür davalar bakımın- dan YİM ilk ve son derece mahkemesi olarak görev yapmaktadır. Cet- velin dışında kalan davalara ise YİM’de görevli tek yargıç ilk derece mahkemesi olarak bakmakta ve bunlara karşı üç yargıçlı YİM’e istinaf başvurusu yapılabilmektedir. 13 (b) Söz konusu karar veya işlemin, tamamen veya kısmen, hükümsüz ve etkisiz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verebilir veya (c) Söz konusu ihmalin, tamamen veya kısmen yapılmaması gerektiğine ve ya- pılması ihmal olunan eylem veya işlemin yapılması gerektiğine karar verebilir. (5) Bu maddenin (4). fıkrası gereğince verilen herhangi bir karar, Devlet içerisin- deki bütün mahkemeleri ve bütün organları veya makamları bağlar. Karar, ilgili organ veya makam veya kişi tarafından uygulanır ve ona göre hareket edilir. (6) Bu maddenin (4). fıkrası gereğince hükümsüz kılınan herhangi bir karar veya işlemin veya yapılmaması gerektiğine karar verilen herhangi bir ihmalin, kendi- sine zarar verdiği herhangi bir kişi, ilgili organ, makam veya kişi tarafından, iste- mi kendisini tatmin eder şekilde yerine getirilmediği takdirde, zararların tazmini veya kendisine başka bir tazminat verilmesi için dava açmak ve mahkeme tara- fından saptanacak tam ve muhik bir tazminat almak ve söz konusu mahkemenin vermeye yetkili olduğu diğer tam ve muhik bir tazminat almak hakkına sahiptir.” 9 Ancak ilerleyen kısımlarda da değinileceği üzere, bazı düzenleyici işlemlerin ana- yasaya uygunluğunun denetimi anayasa mahkemesinde açılacak iptal davası yo- luyla anayasa mahkemesine bırakılmıştır. Bkz., s.7-8. 10 Can Azer, “KKTC İdari Yargısında İstinafa Genel Bir Bakış”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi , Ocak-Şubat / January-February, Yıl/Year:30, Sayı/Issue:128, 2017, s. 172. 11 Son dönemlerde ülkede yaşanan dava yoğunluğuna bakıldığında; idare mahke- melerinin kurulmasının hem YİM’in iş yükünün azaltması bakımından hem de yargıçların bu alanda uzmanlaşmalarını sağlayacak olması bakımından bir gerek- lilik halini aldığı söylemek mümkündür. 12 Azer , s. 172. 13 Üç yargıç tarafından görülecek davalar Yasa’ya göre: 1. Bakanlıkların işlem ve kararları. 2. Yerel yönetimlerin işlem ve kararları. 3. İskân Topraklandırma ve Eşdeğer Mal Yasası uyarınca oluşturulan Komisyon- ların işlem ve kararları. 4. Kamu Hizmeti Komisyonunun işlem ve kararları