Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

60 Dilekçe Hakkının Kullanılmasının Engellenmesi Suçu (TCK M. 121) I. GENEL AÇIKLAMALAR A. DİLEKÇE HAKKININ TANIMI VE NİTELİĞİ İdare-birey ilişkisinde hukukun üstünlüğünü, demokratikleşmeyi ve saydamlığı sağlayabilmek için, idari faaliyetlerin yürütülmesi sıra- sında bireysel hak ve özgürlüklere duyarlı davranılması, hukuk dev- letinin en temel niteliğidir. 1 Kişinin siyasi hak ve hürriyetlerini serbest ve hür bir şekilde kullanmasının sağlanması da, hukuk devletinin asli görevlerinden biridir. 2 Bu nedenle de; eşitlik, tarafsızlık ve açıklık ilke- leri temelinde, demokratik ve şeffaf bir yönetim anlayışında, bireylerin kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında idari makamlara başvuru- da bulunmaları ve kendileri veya faaliyet alanlarıyla ilgili konularda bilgi edinme haklarını kullanmaları mümkün olmalıdır. 3 Günümüzde bireylerin kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri, dilek- çe hakkı olarak karşımıza çıkmaktadır. 4 Dilekçe hakkı, sorulara cevap almak suretiyle bilgi edinmeyi, şikâyette bulunmak suretiyle denetle- meyi, dilek ve önerilerde bulunmak suretiyle de demokratik katılımı sağlayan, 1982 Anayasa (AY)’sının 74/1, 2’nci fıkralarında yer alan si- yasal haklardan biridir. 5 Orijinini Latince “petitum” (talep) kavramı oluşturan dilekçe hak- kı, nitelik olarak, subjektif ve kamusal bir haktır. Kamusal bir hak ol- masının nedeni, bu hakkın kullanılmasıyla kişilerin taleplerini resmi makamlara iletmek olanağını elde etmeleridir. Bu hak aynı zamanda subjektif bir haktır; çünkü hak, toplu veya münferiden, ancak bireyler tarafından kullanılabilir. 6 1 Metin Kazancı, “Dilekçe Hakkı, Halkın İstekleri ve Yönetim”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi , 32(1), Basım Tarihi: 1977 s.123, http://www.poli - tics.ankara.edu.tr/dergi/pdf/32/1/7_Metin_Kazanci.pdf, 29.09.2018. 2 Yasin Aydoğdu, “Türk Hukukunda Siyasal Haklar ve Siyasi Hakların Kullanılma- sının Engellenmesi Suçu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi , 2017 (128), s. 40, http:// tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2017-128-1623, 29.09.2018. 3 Bu açıklama için Bkz. 23 Ocak 2004 Tarihli Başbakanlık Genelgesi http://www. basbakanlik.gov.tr/genelge_pdf/2004/2004-0320-01327.pdf, 29.09.2018. 4 Bu açıklama için bkz. TCK m.121’in madde gerekçesi için bkz. https://www. tbmm.gov.tr/kanunlarvekararlar.htm, 29.09.2018. 5 Bu açıklama için bkz. 23 Ocak 2004 tarihli Başbakanlık Genelgesi. 6 Bu açıklamalar için bkz. TCK m.121’in madde gerekçesi.