Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

61 TBB Dergisi 2019 (142) Gökhan Yaşar DURAN Dilekçe hakkı aynı zamanda Anayasa’da yer alan hak arama öz- gürlüğü (m.36) ve bilgi edinme hakkıyla (m.74/4) da ilişkilidir. 7 Nite- kim 2010 yılında yürürlüğe giren 5982 sayılı Kanun’la, dilekçe hakkı- nın da düzenlendiği, Anayasa’nın 74’ncü maddesinin 4’ncü fıkrasına, herkesin bilgi edinme hakkına sahip olduğu ifadesi eklenerek, bu iki hak aynı maddede düzenlenmiştir. 8 09.10.2003 tarihinde de 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu (BEHK) kabul edilmiştir. B. DİLEKÇE HAKKI İLE İLGİLİ MEVZUAT HÜKÜMLERİ 1. Anayasa Ülkemizde dilekçe hakkı anayasal bir kurum olarak, ilk kez 1876 Anayasası’nın 14’ncümaddesinde, 9 müteakiben de 1924 Anayasası’nın 82 10 ve 1961 Anayasası’nın 62’nci maddelerinde düzenlenmişti. 11 1961 Anayasası’nın 62’nci maddesi şöyleydi: “Vatandaşlar, kendile- riyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, tek başlarına veya top- luca, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir. Kendileriyle ilgili başvurmaların sonucu, dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir”. Maddeye göre ister bireysel ister kamusal nite- likte olsun, her yurttaş sorununu yalnız meclislere değil, aynı zaman- da yönetim birimlerine de yazıyla iletmek hakkına sahipti. 12 Bu hakkın kullanılmasına ilişkin koşullar, başta tüzükler, daha sonra 1962 yılında 7 Ş.Cankat Taşkın, “Bilgi Edinme ve Dilekçe Hakkı”, s.179, http://www.acarin - dex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423872240.pdf, 29.09.2018; Benzer görüş Özdemir Özok,Bilgi Edinme Paneli, Türkiye Barolar Birliği Yayınları: 62, Birinci Baskı: Haziran 2004, s. IX, http://tbbyayinlari.barobirlik.org.tr/TBBBooks/bil- gi_edinme.pdf, 29.09.2018. 8 Bu açıklamalar için bkz. E. Eylem Aksoy Retornaz, “Dilekçe Hakkının Kulla- nılmasının Engellenmesi Suçu”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , 2017/2, s. 4, http://dosya.gsu.edu.tr/Sayfalar/2017/12/gsuhfd-2017-2-361.pdf, 29.09.2018. 9 1921 Anayasası’nda dilekçe hakkıyla ilgili bir düzenleme yer almadığı için, 1876 düzenlemesi ve uygulaması 1921 Anayasası döneminde de aynen korunmuştu (Bu açıklama ve 1876 tarihli Kanûn-ı Esasi’nin 14’ncü maddesi için bkz Taşkın, s. 177-178). 10 Bu düzenlemenin 1876 Kanuni Esasi düzenlemesinden temel farkı, kişilerin ken- dileri ile ilgili başvurulara yazılı yanıt verilmesinin zorunlu hale getirilmesi ol- muştur (1924 Anayasası’nın 82’nci maddesi ve bu açıklamalar için Bkz. Taşkın, s. 178). 11 Kazancı, s. 123. 12 Bu açıklama ve görüşler için Bkz. Kazancı, s. 124.