Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

71 TBB Dergisi 2019 (142) Gökhan Yaşar DURAN tevdiat, melbusat, iaşe gibi konulardaki şikâyetler de bu hak kapsa- mında kabul edilmelidir. 35 Nitekim Askerî Yargıtay kararlarında da, adli soruşturma maksadıyla suçtan zarar gören kişiler tarafından ya- pılan şikâyetleri işleme koymayan suç faillerinin eylemleri de, AsCK m.110 kapsamında değerlendirilmiştir. 36 AsCK m.110’a göre suç failleri, amir 37 ve üst 38 ’lerdir. Ancak madde hükmündeki eylemlerden; şikâyeti geri aldırmak fiilinde şikâyeti ince- lemeye yetkili olsun olmasın her üst fail olabilirken, 39 saklamak yani muameleye koymamak fiilinde ise ancak yetkili amir veya üst suçun faili olabilecektir. 40 Suçun mağdurları ise, usulüne göre şikâyette bulunmasına rağ- men, şikâyetleri usulsüz olarak reddedilen ‘ madun(ast) ’ 41 olan asker kişilerdir. Bu yönüyle suçun hem fail hem de mağdurları bakımından özgü (mahsus) suç olduğu söylenebilecektir. 42 Bu nedenle de örneğin, sivil bir kişinin dilekçe hakkı kapsamında askerî makamlara yaptığı başvurunun engellenmesi halinde, suçun mağduru asker olmadığın- dan AsCK m.110’daki suç oluşmayacaktır. 35 Bu görüş için bkz. Rıfat Taşkın, Askerî Ceza Kanunu Şerhi, Ankara, 1941, s. 201; Kendilerine ait bir hakkın yerine getirilmemesinden yahut savsaklanmasından dolayı bir veya birden fazla kimsenin merciine veya TBMM’ne müracaat edebil- meleri “şikâyet hakkı” olarak açıklanmıştır. Şikâyet hakkı nitelik olarak mutlak bir kamu hakkıdır. Bu nedenle de yabancıların dahi şikâyet hakkı vardır (Bu açık- lamalar için bkz. Vural Savaş/ Sadık Mollamahmutoğlu, Türk Ceza Kanunu’nun Yorumu, C. II, Ankara 1995, s. 1671). 36 Suçtan zarar gören mağdurun yazılı şikayetini işleme koymayan amirin eylemi, AsCK m.110 kapsamındadır (As.Yrg.Drl., 21.11.1969 E.102 K.103, Özbakan, s.259). 37 Amir: Makam ve memuriyet itibariyle emretmek salahiyetini haiz kimsedir. Bu- nun emri altındakilere maiyet denir (211 SK m. 9). 38 Üst tabiri, rütbe veya kıdem büyüklüğünü gösterir (211 SK m.10/1). Amir: Ma- kam ve memuriyet itibariyle emretmek salahiyetini haiz kimsedir. Bunun emri altındakilere maiyet denir (211 SK m. 9). 39 “Şikâyeti geri aldırmak fiili her üst tarafından işlenebilir. Şikâyeti geri aldırmak fiilinin unsuru olan tehdit, ast üzerinde baskı yapmaya elverişli her türlü fiil ve hareketlerden ibarettir”. (As. Yrg.3.D. 16.03.2010, E.2010/731, K.2010/726, Cihan Koç, Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu ve Yönetmeliği, Askeri Ceza Ka- nunu TSK Disiplin Kanunu ve Yüksek Disiplin kurulları Yönetmeliği Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu ve İlgili Mevzuat, 21.Baskı, Ankara 2014, s. 577). 40 R.Taşkın, s. 210. 41 Ast, üstün rütbece veya kıdemce aşağısında bulunan kimsedir (211 SK m.10/2). 42 “Suç tanımında gösterilen mağdurlara ilişkin özellikler suçun yapısal unsurların- dandır. Bazı suçlar sadece belirli sıfat ve nitelikte olan kişilere karşı işlenebilirler. Bu tip suçlara mağduru bakımından özgü (mahsus) suçlar denir”. (Zafer, s. 161).