Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

10 Ceza Yargılamasında Devlet Sırrı Üzerine Bir Değerlendirme GİRİŞ Devlet sırrı, amacına uygun kullanılmadığında çeşitli özgürlükleri zedeleyebilmekte; demokratik hukuk devleti ile bağdaşmayan sonuç- lar doğurabilmektedir. Bu yönüyle devlet sırrı kavramı, öğretideki tar- tışmalı konular arasındadır. Gizliliklerinin korunması gerektiğinden, devlet sırrı niteliğindeki bilgi veya belgeleri ceza yargılamasında ispat aracı olarak kullanılan diğer delillerden ayrı bir yere koymak gerekmektedir. Böylece gerek Türk gerekse karşılaştırmalı ceza yargılaması hukukunda ispat aracı olan diğer delillere nazaran devlet sırrı içeren bilgi veya belgeler ile ilgili özel düzenlemeler getirilmiştir. Ceza yargılamasında devlet sırrı ile karşılaşıldığında üç amacın ortaya çıktığı görülmektedir. Bunlar: 1) devlet sırrına ulaşılarak maddi gerçeğin tam olarak ortaya çıkarılması, 2) ulusal güvenlik bakımından zorunluysa devlet sırrının gizliliğinin korunması, 3) silahların eşitliği- nin, adil yargılanma hakkının ihlal edilmemesidir. Bu üç amacın aynı anda gerçekleştirilmesi güçtür. Mesele, gerektiğinde hangi amaçtan vazgeçilebileceği ile ilgilidir. Bu çalışmanın gerçekleştirilmesinde izlenen yöntemi açıklamak gerekirse, devlet sırrı, birinci bölümde bir kavram olarak, ikinci bö- lümde ise hukuk düzenindeki yeri açısından incelenmiştir. Buraya kadar devlet sırrının kamu hukuku bağlamında genel bir inceleme- si yapılmıştır. Çalışma konumuza ise üçüncü bölümde girilmiş; Türk ve karşılaştırmalı ceza yargılaması hukuklarında devlet sırrına ilişkin düzenlemeler incelenmiştir. Bu kapsamda, CMK’nın 47. ve 125. mad- deleri, devlet sırrının soruşturma evresindeki delil niteliği, kovuştur- ma evresinde silahların eşitliği, savunma ve adil yargılanma haklarına uygunluk açılarından değerlendirilmiştir. Ayrıca, karşılaştırmalı ceza yargılaması hukukundaki yasal düzenlemeler göz önüne alınarak, CMK’da devlet sırrı ile ilgili yapılması gereken değişiklikler bakımın- dan önerilerde bulunulmuştur. I. GENEL OLARAK DEVLET SIRRI KAVRAMI Devlet sırrı kavramı, iki alt kavramın bir araya gelmesiyle oluş- muştur. Bu kavramlardan birincisi “sır” kavramıdır. Sır sözcüğünün anlamı Türk Dil Kurumu’nun Güncel Türkçe Sözlüğü’nde “varlığı veya bazı yönleri açığa vurulmak istenmeyen, gizli kalan, gizli tutulan