Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

96 Ceza Muhakemesi Hukukunda Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alma ler mukayeseli hukuka ilişkin yargı kararlarından ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarından örnekler vermek suretiyle açıklana- caktır. Ayrıca kanunda ayrıntılı bir şekilde düzenlenmeyip yönetmelik ile düzenlenen bazı konulara ilişkin uygulamada yaşanan tereddüt ve sorunlar ile söz konusu düzenlemelerin ihtiyaca yanıt verip vermediği hususları değerlendirilecektir. I- AMAÇ Beden muayenesinde ve vücuttan örnek almada temel amaç, so- ruşturma ve kovuşturma konusu olayla ilgili delil elde etmektir. Ni- tekim CMK’nın 75’ inci maddesinde de “bir suça ilişkin delil elde etmek” ibaresine yer verilerek amacın delil elde etmek olduğu açıkça belirtil- miştir. Ceza Muhakemesi hukukunda ispata yarayan ve hukuk düze- ninin kabul ettiği vasıtalara delil adı verilmekte olup 4 öğretide delille- rin değişik şekillerde sınıflandırıldığı görülmektedir. Örneğin Centel ve Zafer 5 delilleri sanık beyanı, tanık beyanı, belge delilleri, belirti de- lilleri ve bilimsel deliller, bilirkişi mütalaası ve keşif olarak sınıflandı- rırken; Kunter Yenisey ve Nuhoğlu delilleri kaynağı insan olan delil- ler (mağdur ve tanık anlatımları) ve kaynağı nesne olan fiziki deliller (belge ve belirtiler) olarak ikiye ayırmaktadır. 6 Şahin ise delilleri beyan delili, belge delili ve belirti delili olarak 3’e ayırmaktadır. 7 Belirti olaydan geriye kalan her türlü iz ve eseri ifade etmekte olup çoğunlukla failin iradesi dışında olaydan geriye kalmıştır. Bununla be- raber belirti delilleri olayı genel nitelikte temsil etmekte olup beyan ve belge delillerinin aksine tek başına somut olayı doğrudan doğruya temsil etmezler. Ancak bu husus belirti delillerinin ispat gücünün zayıf olduğu anlamına gelmez. Olayı her zaman tek başına ispat edememek- le beraber, bilim ve teknolojide görülen ilerlemeler karşısında belirti 4 Veli Özer Özbek, Koray Doğan, Pınar Bacaksız, İlker Tepe, Ceza Muhakemesi Hu- kuku, Gözden Geçirilmiş 10. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2017, s. 596. 5 Nur Centel, Hamide Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, Yenilenmiş ve Gözden Geçirilmiş 9. Bası, Beta, İstanbul, 2012, s.265. 6 Nurullah Kunter, Feridun Yenisey, Ayşe Nuhoğlu, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Onsekizinci Baskı, Beta, İstanbul, 2010, s.995; Feridun Yenisey, Ayşe Nuhoğlu, Açıklamalı Ceza Muhakemesi Kanunu Cilt 1 (1- 156), Beta, İstanbul, 2013, s.649. 7 Cumhur Şahin, Neslihan Göktürk, Ceza Muhakemesi Hukuku 2. Kitap, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 7. Bası, Seçkin, Ankara, 2018, s. 60.