Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

98 Ceza Muhakemesi Hukukunda Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alma Bu nedenle, bedenin iç ve dış muayenesi için “vücudun muayenesi” deyiminin kullanılmasının daha uygun olacağı görüşüne biz de iştirak etmeyiz. 12 Hukuki nitelik açısından değerlendirildiğinde, beden muayenesi ve vücuttan örnek alınması karma bir niteliğe sahip olup 13 hem koruma tedbiri niteliğinde; hem de bilirkişi ve keşif 14 incelemesi niteliğindedir. Çünkü suç şüphesinin bulunması sebebiyle henüz hüküm verilmeden işlenen bir suç nedeniyle delil elde edilmesi amacıyla, temel haklardan olan kişinin vücut bütünlüğünün dokunulmazlığı sınırlanmakta ve müdahale edilmekte, gerektiğinde bu müdahale zor kullanılarak yeri- ne getirilmektedir. Yine bu müdahale veya sınırlama geçici bir niteliğe sahip bulunmakta ve nihayetinde hükmün verilmesi için araç olarak kullanılmaktadır. Dolayısıyla, beden muayenesi ve vücuttan örnek alınması koruma tedbiri özelliğine sahiptir. 15 Diğer taraftan muayene ve örnek almayı gerçekleştirecek hekim veya sağlık mensubu açısın- dan ise, bu uygulama bilirkişi incelemesi niteliği de taşıyacaktır. 16 Ceza Muhakemesi Kanunu 75 ve 76’ncı maddelerinde beden mu- ayenesini, şüpheli veya sanığın beden muayenesi ve diğer kişilerin be- den muayenesi olarak ikiye ayırmıştır. Bunun yanı sıra muayenenin niteliği açısından iç ve dış beden muayenesi şeklinde ayrım da vardır. Fakat Ceza Muhakemesi Kanunu’nda, şüpheli veya sanığın iç beden muayenesi düzenlenmiş olmasına rağmen, şüpheli veya sanığın dış beden muayenesi düzenlenmemiştir. Bu hususa ilişkin düzenlemelere Yönetmelik’te yer verilmiştir. CMK’nın 75’inci maddesinde yer alan hükme bakıldığında vücut- tan kan veya benzeri biyolojik örnekler alınabilmesi ve cinsel organlar veya anüs bölgesinde yapılan muayene, iç beden muayenesi olarak 12 Özbek/Doğan /Bacaksız/Tepe, s.447. 13 Apiş, s.272; Aygün, s.53; Centel/ Zafer, s.264; Dursun, s. 2957, 2960; İpekçioğlu, s.22; Mahmutoğlu, s.2; Özbek/Doğan /Bacaksız/Tepe, s.450. 14 Doktrinde muayenenin hekim veya sağlık mesleği mensubu diğer kişiler tarafın- dan yapılmasının zorunlu olduğu hallerde keşif ve bilirkişi incelemesi niteliğinin aynı anda ortaya çıkabileceği belirtilmektedir. Özbek/Doğan /Bacaksız/Tepe, s.450. 15 Aygün, s.52; Öz bek/Doğan /Bacaksız/Tepe, s.450; Toroslu, s.327-328. 16 Mahmutoğlu, s.2; Veli Özer Özbek, “Tıbbi Deliller ve Yeni Ceza Muhakemesi Ka- nunu”, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , Özel Sayı: Türk- Alman Tıp Hukuku Sempozyumu, 2006, Cilt: III, Sayı: 2, ss. 357-406, s. 366.