Türkiye Barolar Birliği Dergisi 142.Sayı

100 Ceza Muhakemesi Hukukunda Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alma tabip veya sağlık personeli olmayan kolluk güçlerince elle aranması, kontrol edilmesi kavramından ayrıştırılması ve bu kavramla karışma- ması için Yönetmeliğe eklendiği düşüncesindeyiz. Yönetmeliğin iç beden muayenesine ilişkin 4 ve dış beden muaye- nesine ilişkin 5’inci maddesi CMK’nın 75 ve 76’ncı maddeleri ile be- raber değerlendirildiğinde iç ve dış beden muayenesinin birbirinden belli noktalarda ayrıştığını görmekteyiz. Buna göre: İç beden muayenesi yapılabilmesine, Cumhuriyet savcısı veya mağdurun istemiyle ya da re’sen hâkim veya mahkeme, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı tarafından karar verile- bilir. Cumhuriyet savcısının kararı, yirmi dört saat içinde hâkim veya mahkeme onayına sunulur. Dış beden muayenesi ise Cumhuriyet sav- cısı ile emrindeki adlî kolluk görevlileri veya kovuşturma makamları- nın talebiyle yapılır. Ancak şüpheli veya sanığın dış beden muayene- sine karar vermeye yetkili makamın kanunda düzenlenmediğini bu hususta Yönetmelik ile düzenleme yapıldığını belirtmek isteriz. Hem iç hem de dış beden muayenesi ancak tabip tarafından ya- pılır. Ancak yukarda belirtildiği üzere, dış beden muayenesi sayılan girişimsel olmayan tıbbî görüntüleme yöntemleri tabip gözetiminde sağlık mesleği mensubu diğer kişiler 19 tarafından yapılabilir. Üst sınırı iki yıldan daha az hapis cezasını gerektiren suçlarda kişi üzerinde iç beden muayenesi yapılamaz, dış beden muayenesi için böyle bir sınırlama mevcut değildir. Gerek iç gerekse dış beden muayenesinin yapılabilmesi için mü- dahalenin, kişinin sağlığına yönelik öngörülebilir bir zarar verme tehlikesini içermemesi gerekir. Bu hususta Yönetmeliğin kullandığı kavramlar ile kanunda yer alan kavramların birbirinden farklı oldu- ğunu ve “kişinin sağlığına zarar verme tehlikesi” kavramının hukuki bir kavram olmadığını belirtmek isteriz. 20 CMK’nın 75/2 maddesine göre, iç ve dış beden muayenesi için yapılacak müdahalenin, kişinin sağlığına zarar verme tehlikesinin bulunmaması gerekir. Yönetmelik 19 Yönetmeliğin 3’üncü maddesine göre; sağlık mesleği mensubu “tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire ve sağlık hizmeti veren diğer kişileri” ifade etmektedir. 20 Aynı yöndeki değerlendirme için bkz. Apiş, s.293; Mahmutoğlu, s.8; Özbek/Do- ğan /Bacaksız/Tepe, s.452.