Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

104 Birleşmiş Milletler’in Özel Yöntemleri Çerçevesinde Özel Raportörlük Kurumu olumlu veya olumsuz gelişmeler hakkında ilgili raportörü bilgilendir- mek amacı taşır. Özel raportörün kendi isteği ile yapılan ziyaretlerde ise, öncelikle raportör ülkenin yetkilileriyle iletişime geçerek ziyaret isteğini bildirir. Böyle bir ziyaret için BM Genel Kurulu, İnsan Hakları Konseyi veya İnsan Hakları Yüksek Komiserliği de bir öneri ve talepte bulunabilir. Bu gibi durumlarda, devlet yapılmak istenen ziyaret ta- leplerine cevap vermediğinde, raportör, ilgili devlete hatırlatmalarda bulunabilir, Konsey’in bu konuya dikkat çekmesini isteyebilir ve diğer bütün uygun önlemleri alabilir. 60 Bu iki ziyaret türünün yanı sıra, 2004 yılından itibaren süresiz davet adı altında bir ziyaret türü daha gelişti- rilmiştir. Süresiz davet, bir ülkenin konusal özel yöntemler için yapmış olduğu açık davetin genişletilerek, özel yöntemler çerçevesinde yapıla- cak olan herhangi bir ziyaret talebini doğrudan kabul edecekleri anla- mına gelmektedir. Diğer bir deyişle, süresiz davetin kabul edilmesiyle birlikte herhangi bir özel raportör, ilgili ülkeyi istek olmaksızın ziyaret edebilme imkanına kavuşmaktadır. Bu ziyaretlerin yapılmasında ilgili devletlerin gösterdikleri işbirliği çabası İnsan Hakları Konseyi’ne üye seçiminde göz önünde bulundurulur. 61 Ülke ziyaretlerinin hazırlanması, raportörler ile devletin daimi temsilcisi, İnsan Hakları Yüksek Komiserliği ve diğer BM organları arasında dayanışma ve işbirliği çerçevesinde yürütülür. Bu kapsam- da ziyaretleri öncesinde raportörlere, Komiserlik tarafından, ilgili ül- kedeki mevzuat, politika, programlar, kurumlar, idari uygulamalar, içtihatlar ve insan hakları ihlal iddiaları hakkında bir brifing olarak “ülke değerlendirme” belgesi verilir. 62 Ülkeye yapılacak ziyaretin asıl gündemi ise, özel raportör tarafından belirlenir. Özel raportör, ülkede yapacağı ziyaretler sırasında görüşeceği kamu kurumları ve makam- larına ilişkin ilgili hükümet ile önceden müzakerede bulunur. Bu mü- zakerelerde genellikle görüşmelerin zamanı, toplantı yapılacak ma- 60 Bu önlemler arasında örneğin, komşu ülkelerde dâhil olmak üzere başka ülkelere seyahatler gerçekleştirilerek, göçmenler, mülteciler ve diğer aktörlerle görüşmeler yapılabilir ve bilgi toplanabilir. United Nations, Human Rights Fact Sheet No. 27, s. 9. 61 Türkiye nezdinde 1998 yılından itibaren özel raportörler tarafından çeşitli konu- larda toplam 16 ziyaret gerçekleştirilmiş ve bu ziyaretlere ilişkin raporlar yayın- lanmıştır. http://spinternet.ohchr.org/_Layouts/SpecialProceduresInternet/Vi- ewCountryVisits.aspx?Lang=en&country=TUR, 05.06.2018. 62 Manuel of Operations of the Special Procedures of the Human Rights Council, 2008, para. 63, s. 18.