Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

117 TBB Dergisi 2019 (143) Haluk TOROSLU cilerini görevlendirdiğinde, kişi yönünden yetki kuralları karşımıza çıkmaktadır. 3 2. Kişi yönünden yetki kuralları Kural olarak Türkiye Cumhuriyeti Devleti kanunlarının uygu- landığı yerde suç işleyen bir kimse hakkında soruşturma ve kovuş- turmanın hangi merciler tarafından yapılacağı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun madde ve yer yönünden yetkiyi düzenleyen kurallarına göre tespit edilmektedir. Ancak bazı hâllerde yargılama yetkisinin bö- lüşülmesinde şüpheli veya sanığın sıfatı esas alınmakta ve bu kişiler hakkında soruşturma ve kovuşturmanın özel organlar ve mahkemeler tarafından yapılması kabul edilmekte ve böylece madde ile yer yönün- den yetki konusundaki genel kurallardan ayrılınmaktadır. 4 Kişi yönünden yetki, kural olarak belirli kişilerin görev suçları ne- deniyle kabul edilmiştir. Görev suçu, görevin yerine getirildiği sırada görevle ilgili olarak işlenen suçtur. Ancak istisnai durumlarda belirli sıfatı taşıyan kişilerin şahsi suçları açısından da kişi yönünden genel yetki kurallarından ayrılınması mümkündür. 5 Belirtmek gerekir ki, kişi yönünden yetki belirlenirken, failin suçu işlediği andaki sıfatı değil, yargılama esnasındaki sıfatı esas alınacak- tır. Zira kural olarak kişi yönünden yetki kuralının uygulanmasına esas teşkil eden sıfatı sonradan kaybeden kişi hakkında böyle istisnai bir uygulamaya gerek yoktur. Ancak bazı hâllerde suçun işlendiği sı- radaki sıfat esas alınmamakta ve daha sonradan sıfat kaybedilse dahi yargılama kişi yönünden yetkili mahkemece yapılmaktadır. 6 Kanunlarda kişi yönünden yetkisizlik kararları ve yetkisiz yargı- cın işlemleriyle ilgili herhangi bir düzenleme olmadığından, madde 3 Bu ayrımlar haricinde iş bölümü olarak da adlandırılan görev yönünden yetkiden de bahsedilebilir. Ceza muhakemesindeki yetki türleri için bkz. Kunter, s. 263 vd.; Toroslu/Feyzioğlu, s. 65 vd.; Centel/Zafer, s 597 vd. 4 Kunter, s. 296 vd.; Toroslu/Feyzioğlu, s. 66 vd.; Cumhur Şahin, Ceza Muhakemesi Hukuku I, 4. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2013, s. 110. 5 Toroslu/Feyzioğlu, s. 88; Örneğin Anayasa’nın 105. maddesinde Cumhur- başkanı’nın kişisel suçlarıyla ilgili olarak da Yüce Divan’da yargılanacağı düzen- lenmiştir; Görev suçu kavramıyla ilgili olarak bkz. Burcu Dönmez, “Ceza Mu- hakemesi Uygulamasında Görev Suçu”, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Şeref Ertaş’a Armağan, c. 19, özel Sayı-2017, s. 2727-2748. 6 Kunter, s. 303; Toroslu/Feyzioğlu, s. 88.