Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

13 TBB Dergisi 2019 (143) Sıla TATLIDİL doğrultusunda mahkeme kararlarının gerekçeli olması zorunludur. 8 Ayrıca AYM, adil yargılanma hakkı ışığında gerekçeli karar ve gerek- çelerin tutarlılığı gibi kıstasları da değerlendirip adil yargılanma hak- kının ihlal edilip edilmediğini belirleme yetkisine sahiptir. 9 AİHS’in 6. maddesinin 1. fıkrasına göre “ Herkes, gerek medeni hak ve yükümlülükleriyle ilgili nizalar, gerek cezai alanda kendisine yöneltilen suçlamalar konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş bağımsız ve ta- rafsız bir mahkeme tarafından davasının makul bir süre içinde, hakkaniyete uygun ve açık olarak görülmesini istemek hakkına sahiptir.” Bu fıkra lafzi yorum yolu kullanılarak değerlendirildiğinde aslında yapılacak olan yargılamanın makul bir süre içinde yapılması gerektiğini açıkça or- taya koymaktadır. Yine aynı maddenin 3. fıkrası bir suçla itham edi- len herkesin a, b, c, d ve e bentlerinde sıralanan asgari haklara sahip olduğunu belirtmektedir. Bu düzenlemeler çerçevesinde yapılacak olan yargılamanın, kanunla kurulan bağımsız ve tarafsız bir mahke- me önünde, makul bir sürede, aleni bir şekilde ve hakkaniyete uygun olarak yapılması gerekmektedir. Burada önemli olan, yapılacak olan yargılama sonucunda verilen kararın adil olmasından çok, adil bir karar verilebilmesi bakımından gerekli olan usul ve koşulların yerine getirilmesidir. Sonuç olarak adil yargılanma hakkı, genel itibariyle mevcut hakla- rının ihlal edildiğini ileri süren kişilerin, ihlalin durdurulması ve olum- suz etkilerinin giderilmesi nedeniyle yetkili makamlara başvurma hakkını kapsamaktadır. 10 Bunu farklı bir şekilde ifade edecek olursak, hak arama hürriyeti, hakları ihlal edilen kişilerin, yerel mahkemele- re başvurabilmesinin yanında ihlalin niteliği de göz önünde tutularak idari makamlara da başvurabilme hakkını kapsamaktadır. Buradan hareketle aslında makul süre içerisinde yargılanmanın adil yargılanma hakkı ile iç içe olduğu da söylenebilir. Kısacası, makul sürede yargılanma hakkı adil yargılanma hakkının alt unsurudur. 8 Ozan Ergül, Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarında İçtihat İstikrarsızlığı, 1. Baskı, Ankara 2016, s. 93. 9 Ergül, s. 124, M. Nedim Bekri, ‘”Gerekçeli Karar Hakkı”, Ankara Barosu Dergisi , Y. 2014, S. 3, s. 207, 209. 10 Tuğba Bayraktar/Nuran Koyunca, “Adil Yargılanma Hakkı” http://www. registericpess.org/index.php/ICPESS/article/view/1271/41, E.T. 07.12.17., s. 164.