Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

146 Kolluk Faaliyetlerinin Denetimi Hakkında Genel Bir Değerlendirme A. İDARİ KOLLUK FAALİYETLERİ Modern dünyada devletlerin toplumsal bir düzene ihtiyaç duydu- ğu ve bu düzeni sağlamanın da devletin en temel görevlerinden olduğu bilinen bir gerçektir. Toplumsal düzen kurallarından en etkilisi yaptı- rım gücüne de sahip olan hukuk kurallarıdır. Hukuk kurallarının ahlâk kuralları veya din kuralları gibi diğer toplumsal düzen kurallarından farkı, aynı zamanda önleyici ve bastırıcı etkiye sahip olmalarıdır. Demokratik bir hukuk devletinde devletten beklenen, anayasada teminat altına aldığı temel hak ve özgürlükleri hayata geçirebilmesi- dir. Devletin bu beklentiyi yerine getirebilmesinin ön koşulu kamu dü- zenini sağlamaktır. Kamu düzeni, bünyesinde dirlik, esenlik, güvenlik ve sağlık unsurlarını barındıran geniş bir kavramdır. Zira bu kavram, Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Yönetmeliği’nin tanımlar baş- lıklı 3 üncü maddesinde “Emniyet ve asayiş, huzur ve sükûn, genel sağlık ve genel ahlak unsurlarından oluşan, hak ve hürriyetlerin tam olarak kullanımına elverişli ortam” olarak tanımlanmıştır. İdari kolluk faaliyetleri kamu düzeninin korunmasını esas alan ve önleyici nitelikteki faaliyetlerdir. İdari kolluk ise, kamu düzenini korumayı amaçlayan veya bir başka ifadeyle kamu düzeninin korun- ması ve devamı için gerekli önlemleri alan kolluk türüdür. Bu nedenle idari kolluk faaliyetleri önleyici bir nitelik arz eder. İdari kolluk, bazı metinlerde “önleyici kolluk” veya “suç öncesi kolluk” olarak da ifade edilebilmektedir. 5 İdari kolluk, kamu düzenini korumak, bozulan kamu düzenini ye- niden tesis etmek ve bu maksatla ilgili mevzuat çerçevesinde her tür- lü tedbiri almakla yetkili ve görevlidir. Genelde kolluk ve özelde suç öncesi kolluk bu işlemleri gerçekleştirirken hukuka, kanunlara bağlı ve saygılı olarak hareket eder. Kolluk önlemlerinin alınmasında key- filikten kaçınma zorunluluğu bulunmaktadır. Zira bir hukuk devle- tinde her kurumdan beklendiği üzere ve belki de onlardan daha fazla kolluğun, kamu düzenini korumak veya tesis etmekte hukuka uygun hareket etmesi herkesçe beklenir. Bu, toplumun en tabii hakkıdır. 6 5 Turan Yıldırım/Melikşah Yasin/Nur Kaman/H.Eyüp Özdemir/Gül Üstün/ Özge Okay Tekinsoy, İdare Hukuku, Oniki Levha Yayınları, İstanbul, 2015, s.549. Bir başka tanım için bkz. Atay, İdare Hukuku, s.643-644. 6 Vahit Bıçak, Suç Muhakemesi Hukuku, Polis Akademisi Yayınları, Ankara, 2013,