Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

147 TBB Dergisi 2019 (143) Hakan AYYILDIZ B. ADLİ KOLLUK FAALİYETLERİ Adli kolluk, kamu düzenini bozan ve suç sayılan eylemlerin işlen- mesi durumunda suç faillerini ve suça ait delilleri araştırıp, bulmak ve adli makamlara teslim etmekle görevli olan kolluktur. 7 Görüldüğü üzere, adli kolluğun görevi suç işlendikten sonra ortaya çıkan ve bas- tırıcı nitelikte olan bir görevdir. 8 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK)’na göre adlî kolluk; 4.6.1937 tarihli ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu’nun 8, 9 ve 12 nci maddeleri, 10.3.1983 tarihli ve 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu’nun 7 nci maddesi, 2.7.1993 tarihli ve 485 sayılı Gümrük Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 8 inci maddesi ve 9.7.1982 tarihli ve 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu’nun 4 üncü maddesinde belirtilen soruşturma işlemlerini yapan güvenlik görevlilerini ifade eder. Soruşturma işlemleri, Cumhuriyet savcısının emir ve talimatları doğrultusunda öncelikle adlî kolluğa yaptırılır. Adlî kolluk görevlileri, Cumhuriyet savcısının adlî görevlere ilişkin emirlerini yerine getirir. Adlî kolluk, adlî görevlerin haricindeki hizmetlerde, üstlerinin emrin- dedir (CMK m.164). 5271 sayılı CMK ile 1412 sayılı mülga Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (CMUK)’ndan farklı olarak, adli kolluğun ceza muhakeme- sinde karşılaştığı bir suç şüphesiyle ilgili, doğrudan araştırma yapması kabul edilmemiştir. 9 CMK hükümleriyle soruşturmanın tek yetkilisi ya s.157. 7 Bahtiyar Akyılmaz/Murat Sezginer/Cemil Kaya, Türk İdare Hukuku, Seçkin Ya- yınları, Ankara, 2016, s.591. 8 Öztürk’e göre, adli kolluğun üç unsuru vardır: Bunlardan birincisi; bu kolluk genel kolluktan ayrı ve suçun ve suç şüphelilerinin ortaya çıkmasıyla faaliyete başlar ve işi suçu aydınlatmaktır. İkincisi; adli kolluk personeli genel kolluk per- sonelinden farklı olarak kriminalistik bilgisine vakıf, ceza muhakemesi bilgisiyle donatılmış ve sanık haklarının farkında olan teknik bir personeldir. Üçüncüsü ise; adli kolluk öyle bir kolluktur ki, teknik olarak her türlü laboratuvar vb. olanakla donatılmış personeldir. Bkz. Bahri Öztürk, “Adli Kolluk Üzerine Genel Düşün- celer”, Adli Kolluk Kuruluş ve Görevleri, Antalya Barosu Uluslararası Sempoz- yumu (12-13 Temmuz 1997), (Sempozyum Kitabını Yayına Hazırlayan: Feridun Yenisey), Antalya, 1998, s.269. 9 Mülga 1412 sayılı CMUK’un “Suça karşı zabıtanın vazifesi” başlıklı 156 ncı mad- desi şöyledir: “ Zabıta makam ve memurları suçluları aramakla ve işin tenviri için lazım gelen acele tedbirleri almakla mükelleftir. Bu makam ve memurlar tanzim