Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

148 Kolluk Faaliyetlerinin Denetimi Hakkında Genel Bir Değerlendirme da lideri olma vasfı Cumhuriyet savcısına verilmiştir. Öyle ki, CMK’ya göre, kolluğun m. 90’da düzenlenen ve sıkı koşullara bağlanmış hal- deki yakalama yetkisi dışında hiçbir soruşturma işlemine re’sen baş- layabilmesi mümkün değildir. 10 Adlî kolluk görevlileri, el koydukları olayları, yakalanan kişiler ile uygulanan tedbirleri emrinde çalıştıkları Cumhuriyet savcısına derhâl bildirmek ve bu Cumhuriyet savcısının adliyeye ilişkin bütün emirlerini gecikmeksizin yerine getirmekle yü- kümlüdür (CMK m.161/2). CMK’nın CMUK’tan farklı olarak ortaya koyduğu ve adli kolluğu Cumhuriyet savcısının denetimine ve emrine dâhil ettiği ve adli kol- luğun re’sen araştırma ve soruşturmaya başlamasına imkân vermeyen sistemi doktrinde tartışma konusu olmuştur. CMK’nın mevcut düzenlemesinin yerinde olduğunu savunan ya- zarlara göre, CMK savcı-kolluk ilişkilerini bir daha bozulmamacasına düzeltmiş, bu ilişkiyi akılcı bir eksene oturtmuş ve adli kolluğu idari yönden İçişleri Bakanlığı’na; adli yönden ise savcılığa bağlamıştır. Bu sistemde adli kolluk, genel kolluktan ayrılmış değildir ve iki başlılık yoktur. 11 Apaydın’a göre adli kolluk, idari olarak Adalet Bakanlığı’na, adli olarak da suçun işlendiği yargı alanındaki Cumhuriyet savcılarına bağlı olarak görev yapmalı ve ceza hukukunun temel ilkeleri, insan hakları, hukuka uygun soruşturma teknik ve taktikleri, kriminalistik vb. alanlarda bilgi sahibi olan personel arasından seçilip, Cumhuriyet savcılarının emrinde, ayrı bir teşkilat olarak kurulmalıdır. 12 ettikleri evrakı hemen müddeiumumiliğine gönderirler. Ancak hâkim tarafından derhal icrası muktazi tahkik muamelelerine lüzum varsa bu evrakın doğrudan doğruya sulh hakimine gönderilmesi caizdir”. 10 Yener Ünver/Hakan Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, Anka- ra, 2018, s.196. 11 Bahri Öztürk/Durmuş Tezcan/Mustafa Ruhan Erdem/Özge Sırma Gezer/Ya- semin F.Saygılar Kırıt/Esra Alan Akcan/Özdem Özaydın/Efser Erden Tütüncü, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 2017, s.221-222. 12 Cengiz Apaydın, “Ceza Hukuku Sisteminde Savcı ve Kolluk Arasındaki İlişki”, Ceza Muhakemesi Hukukunda Güncel Konular (Editör: Nur Centel), Oniki Lev- ha Yayınları, İstanbul, 2015, s.67-68. Kuyucu’ya göre de “Cumhuriyet savcılığına bağlı ayrı bir adli kolluk örgütünün kurulması ve varlığı ceza adaletinin sağlan- masında büyük yarar sağlayacaktır”. Bkz. Abdullah Aydın Kuyucu, “Savcılığın Ceza Adalet Sistemindeki Rolü ve Örgütlenmesi”, Bir Adli Organ Olarak Savcılık Sempozyumu, 7-9 Temmuz 2006, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara, 2006, s.141.