Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

153 TBB Dergisi 2019 (143) Hakan AYYILDIZ Kolluk personelinin, yine kendi birimleri tarafından hiyerarşi yet- kileri kapsamında denetlenmesine iç denetim denir. Buna karşılık dış denetimde ise birden fazla devlet birimi görev alır. Yasama, yürütme, yargı erkleri ya da kamuoyu tarafından yapılan denetim ise dış dene- time örnek gösterilebilir. Ayrıca Kamu Denetçiliği Kurumu ve İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu gibi idari birimler aracılığıyla yapılan de- netim de dış denetim kapsamındadır. 26 Esasen bu iki denetim türü de birbirini tamamlamaktadır. Fakat dış denetimin etkin olması, kolluğu iç denetimde daha dikkatli ve adil olmaya sevk eder. Bu çalışmada daha çok dış denetim üzerinde durulacaktır. B. MECLİS YOLUYLA YAPILAN DENETİM İç güvenlik hizmeti kapsamında sunulan kolluk faaliyetleri aslında bir idare faaliyetidir ve hukuk sistemimiz içerisinde idare faaliyetleri üzerinde meclis denetimi mümkündür. Türkiye Büyük Millet Mecli- si; Meclis araştırması, genel görüşme, Meclis soruşturması ve yazılı soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanır (Anayasa m.98). Meclis denetimi bakımından yasama organı bünyesinde oluştu- rulan siyasal denetim organları olarak komisyonlar da önemli görevler icra etmektedirler. Bu anlamda Dilekçe Komisyonu ve TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu’na ayrı bir parantez açmak gerekir. Anayasamızın 74 üncü maddesi gereği vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye’de ikamet eden yabancılar kendi- leriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikâyetleri hakkında, yetkili ma- kamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne yazı ile başvurma hakkına sahiptir. Bu kapsamda TBMM bünyesinde Dilekçe Komisyonu kurul- muş ve vatandaşlara bu komisyon aracılığıyla iç güvenlik sektörü ça- lışanları ile ilgili sorunları bildirme fırsatı sunularak dilekçe hakkına işlevsellik kazandırılmıştır. 27 Ayrıca aynı maddenin 2 ve 3 üncü fıkra- larına göre herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hak- kına sahiptir. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na bağlı olarak kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu idarenin işleyişiyle ilgili şikâyetleri inceler. 26 Çınar Can Evren, “Kolluk Gözetim Komisyonu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , Ankara, C.XX, S.4, 2016, s.106. 27 Hamdi Gökçe Zabunoğlu, “Kolluğun Sivil Gözetimi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Malatya , C.7, S.2, 2016, s.466.