Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

159 TBB Dergisi 2019 (143) Hakan AYYILDIZ nınan gözaltına alma kararı verme yetkisinin, idari yönden siyasal ikti- dara bağlı kolluk amirine de tanınmış olması temel hak ve özgürlükle- rin güvencesi bakımından bir geriye gidiş olarak değerlendirilmiştir. 32 6638 sayılı Kanun’un gerekçesine göre, CMK 91 inci maddenin 4 üncü fıkrasında kolluk amirine de belli durumlarda gözaltına alma ka- rarı verebilme yetkisi tanıyan düzenlemenin yapılmasının nedeni ola- rak, CMK’nın mevcut düzenlemesinin kolluğa suç soruşturmasında hiçbir inisiyatif vermediği ve acele işlemlerin dahi yapılmasına engel teşkil ettiği, bu durumun ve özellikle suçüstü hallerinde, faillerin sa- dece ifadelerinin alınarak serbest bırakılması ve evrakın savcılığa gön- derilmesinin toplumda infial yaratabilmesi gösterilmiştir. Yapılan bu düzenleme ile bunun önüne geçilmek istenmiştir. Kanaatimizce, böyle bir düzenleme haklı bir gerekçe ve ihtiyaca binaen yapılmış olsa bile 5271 sayılı CMK’nın 1412 sayılı CMUK uygulamasından farklı olarak soruşturmanın ve adli kolluk işlemlerinin hukukçu uzman kişisi ola- rak Cumhuriyet savcısını ön plana çıkaran ve ona bu doğrultuda yet- kiler tanıyan anlayışıyla bağdaşmamaktadır. D. YARGI DENETİMİ Anayasanın 125 inci maddesine göre idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır. Kolluk faaliyetleri de birer idari iş- lem olduğundan yargı denetimi dışında bırakılamaz. Ayrıca CMK m. 161/5’te düzenlenen ve Cumhuriyet savcısına, “kanun tarafından ken- dilerine verilen veya kanun dairesinde kendilerinden istenen adliye ile ilgili görev veya işlerde kötüye kullanma veya ihmalleri görülen kamu görevlileri ile Cumhuriyet savcılarının sözlü veya yazılı istem ve emir- lerini yapmakta kötüye kullanma veya ihmalleri görülen kolluk âmir ve memurları hakkında” doğrudan soruşturma yapma yetkisi veren hüküm de yargı denetimi içinde mütalaa edilebilir. Adli kolluk yönetmeliğinin 13 üncü maddesinde adli kolluk hiz- metinin denetimi konusu düzenlenmiştir. Buna göre; Cumhuriyet baş- savcıları ve Cumhuriyet savcıları; adlî kolluk hizmetlerinin etkin ve verimli yürütülebilmesi amacıyla, adlî kolluk görevlilerince ifa edilen adlî işlemleri her zaman denetler ve yürütülen soruşturma evrakını 32 Hakan Karakehya, Ceza Muhakemesi Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara, 2016, s.282-283.