Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

17 TBB Dergisi 2019 (143) Sıla TATLIDİL AİHM Çakmak ve Diğerleri/ Türkiye kararında 33 yargılama süre- ci, toplamda dört yıl sekiz ay sürmüştür. AİHM, davadaki işlemlerin süresinin uzun olup olmadığını, davanın karmaşıklığını ve kendi iç- tihatlarıyla belirlenen ölçütleri ele alarak değerlendirmektedir. Ayrı- ca AİHM, başvurucunun ve ilgili makamların tutumlarıyla alakalı bir anlaşmazlık sonucunda başvurucunun karşı karşıya kaldığı riskleri de nazara alarak bir değerlendirme yapması gerektiğini tekrarlamıştır. 34 Ancak ilgili kararda AİHM, ilk derece mahkemesinin karar aşamasın- da sadece bir duruşma yaptığını ve bilirkişi görüşüne başvurulduğunu dikkate almıştır. Bu yüzden, işlemlerin uzun olup olmadığının, sadece davanın karmaşıklığıyla açıklanabileceğine ikna olmamıştır. Başvuru- cunun tutumları konusunda ise AİHM, işlemlerin uzatılmasına baş- vurucunun sebebiyet verip vermediğini de dikkate almaktadır. 35 Bu doğrultuda mahkeme, davanın kendine özgü şartlarını ele alıp, tüm işlemlerin süresini göz önünde tutmuş ve AİHS’in 6. maddesinde yer alan makul süre içerisinde yargılanma zorunluluğuna uygun olarak hareket edildiği sonucuna varmıştır. 36 AİHM Oyal/ Türkiye kararı 37 ise, hem hukuk mahkemesi hem de idare mahkemesi tarafından karara bağlanmış bir olayla ilgilidir. İdari dava süreci bakımından yedi yıl ve toplamda dokuz buçuk yıl süren dava, kıstasların değerlendirme tarzı bakımından güzel bir örnek oluş- turmaktadır. AİHM’e göre dava, karmaşık bir nitelik taşımamaktadır. Çünkü ilk başvurana virüs bulaşması konusunda yetkililerin ihmal ve sorumlulukları bulunduğu adli yargı ve Yargıtay kararlarıyla sabittir (paragraf 86). Öte yandan başvurucuların avukatlık ücretlerine karşı itirazda bulunma haklarını kullanmaları, yargılamada önemli bir ge- cikmeye neden olmamıştır (paragraf 87). İlgili makamların tutumuna gelince, mahkeme bazı süreçlerin anormal bir şekilde uzun olduğunu kaydetmekle (paragraf 88) birlikte, mevcut davadaki temel sorunun, 33 Bu çalışmada yararlanılan tüm AİHM kararları AİHM’ in resmi veri tabanı olan HUDOC’tan alınmıştır. https://hudoc.echr.coe.int/eng #{%22document collectionid2%22:[%22GRANDCHAMBER%22,%22CHAMBER%22]}’tan alış, E.T.23.03.18. AİHM’in Türkiye’ye karşı 25.01.2005 tarihli Çakmak ve Diğerleri kararı, Başvuru No. 53672/00. 34 Tezcan/ Erdem/Sancakdar/ Önok, s. 311, AİHM, Sekin ve Diğerleri/Türkiye kararı. 35 Tezcan/Erdem/Sancakdar/ Önok, s. 310. 36 Tezcan/Erdem/ Sancakdar/ Önok, s. 310. 37 AİHM’in Türkiye’ye karşı 23.03.2010 tarihli Oyal kararı, Başvuru No. 4864/05.