Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

18 Anayasa Mahkemesi Kararlarına Göre Makul Sürede Yargılanma Hakkı - Sürenin Aşılması ... idari yargı sürecindeki gecikmeden çok, birinci başvuran ile ilgili sağ- lık sorununun vahameti ışığında mahkemelerin istisnai bir özenle ha- reket etmemiş olmasında düğümlendiği görüşündedir. AİHM Büker/ Türkiye kararında da 38 , başvuruya konu olan dava, yedi yıl dokuz ay sürmüştür. AİHM, bu sürenin istisnai şekilde uzun olduğunu belirtmiş ve makul sürede yargılamanın ihlal edildiği yö- nünde karar vermiştir. Bu karar, benzer diğer idari davaların AİHS’in 6. maddesi bakımından AİHM denetimine tabi olduğunun bir göster- gesi olmakla birlikte, Türk idari yargılama sisteminin etkinliği sorunu- nun da gündeme getirilmesi açısından oldukça önemli bir karardır. 39 AİHM, meydana gelen gecikmelerden dolayı devleti, yetkili ma- kamların ihmali ya da kusuru nedeniyle sorumlu tutmaktadır. Ancak, yargılama mercilerinin kendilerine düşen görevi yapmış olmaları ha- linde, halen makul sürenin aşılması durumu söz konusu olursa yine aynı şekilde devletin sorumluluğu doğabilmektedir. 40 Bu nedenledir ki, yargılama sisteminden kaynaklanan gecikmeler ortaya çıktığı za- man sistemi basitleştirmek devletin bir görevidir. 41 AİHM’e, Türkiye ile ilgili açılan davaların bir kısmı, adil yargılan- ma hakkı ve bu hakkın unsurları arasından olan makul sürede yar- gılanma hakkı ile ilgilidir. Böylelikle açılan davaların birçoğunda da adil yargılanma hakkının ihlal edildiği yönünde karar verildiği göze çarpmaktadır. AİHM, Ümmühan Kaplan/ Türkiye davasında 42 ; hâlihazırda ken- di önünde görülmekte olan bir dava olan ve AYM’e bireysel başvuru hakkının tanınmış olduğu 2012 yılından önce uzun bir yargılama sü- resine ilişkin şikâyetine yönelik başvurularla ilgili, Türkiye’de yeter- li ve uygun bir tazmin sunan etkili iç hukuk yolunun ihdas edilmesi gerektiğine karar verilmiştir. Gerek bahse konu kararın bir sonucu olarak gerekse Türkiye’nin AİHM önünde ve uluslararası platform- daki olumsuz görünümünün düzeltilmesi bakımından yapılan çalış- 38 AİHM’in Türkiye’ye karşı 24.10.2000 tarihli Büker kararı, Başvuru No. 29921/96. 39 Özdek, s. 210. 40 İnceoğlu, s. 282. 41 İnceoğlu, s. 282. 42 http://www.ihtk.adalet.gov.tr/kararlar/ummuhan.pdf, http://hudoc.echr.coe . int/tur?i=001-120398, E.T. 10.04.2019.