Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

175 TBB Dergisi 2019 (143) Hakan AYYILDIZ masında katkısının sağlanması, yerel yönetimlerle işbirliği yapılması olarak tanımlanabilir. Yatay gözetim mekanizmasında da birtakım or- ganlar yer alır fakat bunlar hiyerarşik organ değillerdir. Yatay gözetim sonucunda kolluk ile diğer kurumlar arasında işbirliği artar; şeffaflık ve hesap verebilirliğe katkı sağlanmış olur. 64 Avrupa’da İngiltere, Galler, Norveç, İrlanda, Belçika, Fransa, İs- panya, İtalya gibi ülkelerde kolluk faaliyetleri ile ilgili başvuruların soruşturulduğu bağımsız kolluk şikâyet mekanizmaları bulunmakta- dır. İspanya’da bu mekanizmanın adı Hakların Savunucusu Kurumu, Fransa’da Etik ve İç Güvenlik Kuvvetleri Ulusal Komitesi ve İtalya’da Kişisel Veri Koruma Kurulu’dur. İrlanda’da bağımsız ve sivil gözeti- min hâkim olduğu Polis Ombudsmanı bulunmakta ve bu kurum etkin bir mekanizma olarak işlev görmektedir. 65 İngiltere’de ise benzer bir yapılanma olarak kurulmuş olan “Polis Şikayetleri Bağımsız Komisyonu (The Independent Police Complaints Commission:IPCC)”nun amacı güvenlik kurumlarında çalışan perso- nel hakkında yapılacak şikâyet ve başvuruları şeffaf, bağımsız ve adil bir şekilde araştırıp, sonuçlandırmak olarak belirtilmiştir. 66 Halen aday ülke konumunda bulunduğumuz Avrupa Birliği (AB)’nin, ülkemiz hakkında yıllık olarak hazırladığı ilerleme rapor- larında hemen hemen her yıl güvenlik kuvvetlerinin işleyebilecekleri insan hakları ihlâlleri iddialarına karşı, vakit kaybetmeksizin devreye girecek, tarafsız ve bağımsız bir şekilde araştırma yapma uygulaması- nın bulunmadığı yönünde eleştiriler yer almaktadır. 67 Şüphesiz ki bu eleştiriler karşısında hukuk sistemimize yakın zamanda dâhil edilen Kamu Denetçiliği Kurumu, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru imkânı, Kolluk Gözetim Komisyonu gibi uygulamalar olumlu yönde atılmış adımlardır. Günümüzde demokratik bir güvenlik ya da kolluk anlayışı hem uluslararası platformlarda hem de Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teş- kilatı (AGİT), AB, AK gibi bölgesel kuruluşların belgelerinde etik ve 64 Yenisey, Kolluk Hukuku, s.605. 65 İsmail Fırat/Emrah Erdem, “Türkiye’de İç Güvenlik Hizmeti ve Kolluğun Sivil Denetimi”, Sayıştay Dergisi , Ankara, S.94, Temmuz-Eylül 2014, s.122-123. 66 Fırat/Erdem, “Kolluğun Sivil Denetimi”, s.123. 67 Fendoğlu, Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık), s.154-155.