Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

186 Kamu Görevlilerine Disiplin Cezalarının Uygulanmasında Ölçülülük İlkesi Ölçülülük ilkesi, sınırlandırmada kullanılan aracın, sınırlandır- mayla elde edilmek istenen amacı gerçekleştirmeye elverişli olması- nı, sınırlandırma aracının amaç için gerekli olmasını ve araçla amaç arasında ölçülü bir oran bulunmasını içeren bir ilkedir. 16 Ölçülülük ilkesinin içeriğinde, sınırlandırma ile elde edilmek istenen amacın ger- çekleştirilebilmesi için “gerekli, elverişli ve zorunlu” bir araca başvu- rulması ve ulaşılmak istenen amaçla, başvurulan sınırlandırma aracı arasında makul bir dengenin bulunması gerekir. 17 Hukuk Devletinin zorunlu bir sonucu olan ölçülülük ilkesi kamu düzeninin sağlanmasında da denge mekanizmasıdır. Örneğin, kamu düzeninin sağlanması için sınırlandırılan hak ve özgürlüklerin gere- ğinden fazla sınırlandırılması, idari işlemin ölçüsüz olduğunu göster- mektedir. 18 Ülkemiz yüksek mahkemelerinin ölçülülük ilkesine bakış açısı- na değinmek gerekir. Anayasa Mahkemesi ölçülülük ilkesini, “Amaç ve araç arasında makul bir ilişkinin bulunmasını, diğer bir deyişle yapılan sınırlamayla sağladığı yarar arasında hakkaniyete uygun bir dengenin bu- lunması gereğini” şeklinde tanımlarken; 19 Yargıtay ilkeyi “…Ne var ki, Ceza Yargılamasının bir başka temel dayanağı da, kamu yararı ve birey yara- rı arasındaki duyarlı dengeyi kollayan ölçülülük ilkesidir. Bu ilke gözetilmez ve kamu yararı birey zararına işletilirse, haklar ve değerler örselenir; birey yararı toplum zararına kayırılırsa yargılama kilitlenebilir ve dolayısıyla her Barosu Dergisi , Ankara, 2015, S.1, ss. 121-186, s. 144. 16 Ergun Özbudun, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, 17. Baskı, Ankara, 2017, s. 105. 17 Emin Memiş, Anayasa Hukuku Notları, s. 193; “İlkelerin optimizasyon gereksi- nimleri açısından ölçülülük ilkesi, çeşitli eserlerde çeşitli alt unsurlarla karşımı- za çıkabilmektedir. Yapılan araştırmalar, nitelikli optimizasyon gerekliliklerinin hem gerçek anlamda mümkün olana hem de yasal olarak mümkün olana göre op- timizasyon gerektirdiğini ifade etmektedir. En yüksek faydanın elde edilebilmesi, uygunluk, gereklilik, orantılılık gibi ilkeler arasındaki uyumun da dikkate alın- masına bağlıdır. Ancak bu şeklide bir nitelikli optimizasyon sağlanabilir.”, Robert Alexy, “Constitutional Rights and Proportionality”, Revus (Online), S.22, 2014, https://journals.openedition.org/revus/pdf/2783, (20.02.2019). 18 Oğurlu, Karşılaştırmalı Ölçülülük, s. 22. 19 Anayasa Mahkemesi Kararı (AYMK), E.:2007/4, K.:2007/81, K.T.:18.10.2007, http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/a744cda6-ce27-4d45-8418- 4f894cb7f410?excludeGerekce=False&wordsOnly=False, (20.02.2019); AYMK, E.:2014/171, K.:2015/41, K.T.:22.04.2015, http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Ka- rar/Content/a744cda6-ce27-4d45-8418-4f894cb7f410?excludeGerekce=False&wo rdsOnly=False, (20.02.2019).