Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

189 TBB Dergisi 2019 (143) Mehmet HATİPOĞLU ler alınabilir” 27 Maddede yer alan “durumun gerektiği ölçüde” ibaresiyle ölçülülük ilkesine uyulması gerektiği vurgulanmıştır. Anayasa Mah- kemesi vermiş olduğu bir başka kararında bu güvenceyi sağlamaktaki kıstas olan ölçülülük ilkesinin amacını “temel hak ve özgürlüklerin gere- ğinden fazla sınırlandırılmasının önlenmesi” 28 şeklinde açıklamıştır. Anayasal anlamda değerlendirildiğinde ölçülülük ilkesi her ne kadar 2001 tarihli değişiklikle anayasada kendisine yer bulsa da, bu tarihten önce Anayasa Mahkemesi’nin ölçülülük ilkesine veyahut alt unsurlarından olan orantılılık ilkesine dönük kararlar verdiği görül- mektedir. Anayasa Mahkemesi bu noktada hukuk devleti ilkesinden yola çıkarak bu ilkeyi içtihadi olarak kabul etmiştir. Örneğin Anayasa Mahkemesi 1963 tarihli bir kararında “ Bu sınırlamanın ölçüsünün ne ola- cağı, kanun koyucunun alabildiğine serbestliğe sahip bulunup bulunmadığı hususunda maddede bir açıklama yapılmamış ise de, anayasanın temel haklar ve ödevler kısmının birinci bölümünde yer alan 11 inci maddesi, bu konuda gerekli ölçüyü koymuş bulunmaktadır” 29 diyerek 1961 tarihli Anayasa’nın “Temel Hak ve Hürriyetlerin Özü, Sınırlanması ve Kötüye Kullanıla- maması” başlıklı 11. maddesine 30 atıf yapmış ve ölçü olarak alınması gerektiğine hükmetmiştir. 1982 Anayasası’nın (03.10.2001 gün ve 4709 sayılı Kanun’la deği- şik) 13. maddesiyle beraber ölçülülük ilkesi anayasal bir norm haline gelmiş, bu değişiklik sonrası ilkenin hukuki dayanakları noktasında- ki tartışmalar sona ermiştir. 31 Anayasa Mahkemesi bu değişiklikten sonra vermiş olduğu bir kararında ölçülülük ilkesini ayrıntılı olarak açıklamıştır: 32 “…Kimi zaman zorunlu olarak birlikte uygulanan iki Ana- 27 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMe- tin/1.5.2709.pdf, (20.02.2019). 28 Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararı (AYMBBK), B.No:2013/1614, K.T.: 03.04.2014, https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Basvurular/tr/ pdf/2013-1614.pdf, (20.02.2019). 29 AYMK, E.:1962/208, K.:1963/1, K.T.:04.01.1963, http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/567614ad-be8c-4147-b8ff- 97a1d6ac37bc?excludeGe rekce=False&wordsOnly=False, (20.02.2019). 30 1961 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, https://www.tbmm.gov.tr/anaya- sa/anayasa61.htm, (22.07.2018). 31 Sakine Arık, İdari Yaptırımlarda Ölçülülük İlkesi (Yaptırımlarda Ölçülülük), Ya- yınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, An- kara, 2010, s. 48. 32 AYMK, E.:2001/309, K.:2002/91, K.T.:15.10.2002, http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/karar/content/d8a618a0-0981-4bba-82c9-db