Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

20 Anayasa Mahkemesi Kararlarına Göre Makul Sürede Yargılanma Hakkı - Sürenin Aşılması ... gili olarak kesin bir süre belirlemek mümkün değildir. 48 Bu nedenledir ki, makul sürenin aşılıp aşılmadığı, bu konuyla ilgili olarak kesin bir süre vermeden, her olayın kendine özgü durum ve koşulları göz önün- de bulundurularak değerlendirilmeye tabi tutulmaktadır. Diğer bir deyişle, her dava için daha önceden tespit edilmiş makul olarak kabul edilecek bir süre yerine, her dava için ayrı ayrı değerlendirmeler yapıl- maktadır. 49 Bu doğrultuda aşağıda açıklanan kıstaslar dikkate alınarak davanın makul süre içerisinde bitirilip bitirilmediği incelenmektedir. Yetkili makamlar, sürenin makul olup olmadığı kıstasını araştırırken; - yargılamanın süresine, - şikayetçinin bu sürenin uzamasında kusuru olup olmadığına, - idari otoritenin tutumuna, - yargılama makamlarının tutumuna ve - dava konusunun niteliğine bakmaktadır. Davanın sonucu makul sürenin değerlendirilmesi açısından her- hangi bir önem arz etmemekte ve etkili olmamaktadır. 50 Makul bir süre içerisinde yargılamanın gerçekleşebilmesi açısından üç temel ölçüt doğrultusunda hareket edilmelidir. Bunlar, dava konusunun niteliği, başvurucunun tutumu ve yetkili makamların davranışlarının makul sürede yargılama hakkını etkileyip etkilemediği ile ilgili ölçütlerdir. 51 B. Dava Konusunun Niteliği Yukarıda bahsettiğimiz ölçütler arasında ilk olarak ele alacağımız dava konusunun niteliği ölçütü; davanın esasını etkileyen konuların karmaşıklığı, hukuki olayların çözümündeki zorluk, delillerin toplan- ması aşamasında meydana gelen engeller ve tarafların şahsına ilişkin hastalık ya da tutukluluk hali gibi nedenler, maddi olayların karma- şıklığı ve çözümündeki zorluklar, davadaki tarafların sayısı, davadaki uluslararası unsurlar, bilirkişi, keşif gibi araştırılmaya ihtiyaç duyulan 48 Kenan Özdemir “Adil Yargılanma Hakkı Ve Makul Süre”, http://www.yayin . adalet.gov.tr/adaletdergisi/01.sayi/7kenan.pdf, E.T. 11.01.18., s. 7, Özer, s. 103, İnceoğlu, s. 280, Pekcanıtez/Atalay/Özekes, s. 232. 49 Hendek, s. 80. 50 Özdemir, s. 7. 51 Aksoy, s. 50.