Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

191 TBB Dergisi 2019 (143) Mehmet HATİPOĞLU runluluk olmasıdır. 36 Bu ilke sayesinde, bireyler kendisinden daha güçlü olan kamu gücüne karşı korunmaktadır. Bununla birlikte ilke, hak ve özgürlüklerin maddi alanıyla idarenin kısıtlayıcı müdahalesi arasında bulunması gereken sınırı belirlemekte kullanılan ve sadece yasama organını değil, aynı zamanda idareyi de yönlendiren yardımcı bir ölçüt işlevi görmektedir. 37 İlke, sınırlandırmanın sınırlarını çizmek- le birlikte, daha önemli bir işlev olarak dengeleyici bir özelliğe sahip- tir. 38 Şöyle ki ölçülülük ilkesi sınırlandırma amacından ziyade, koru- nan menfaatler arasında bir denge mekanizması işlevi görmektedir. Somut olaya göre, bireylerin temel haklarının korunmasına veyahut beklenen hukuki yararın sınırlayıcı fonksiyonuna önem vermektedir. 39 Ölçülülük ilkesi, yorumlamalardaki denetim ölçütü ile idarenin takdir yetkisini yönlendirme özelliğiyle birlikte, norm somutlaştır- masında (norm alanlarının tespitinde) bir ölçüt işlevi görmektedir. 40 Gerek kamu gücünün etkinliği gerekse bireyin kamu gücü karşısın- da hak ve özgürlüklerinin korunması açısından böyle bir denge ge- reklidir. Bu noktada ilke, hukuken korunan çıkarlar arasında ve bu çıkarların norm unsurlarının belirlenmesinde ölçüt olması yönünden kilit role sahiptir. 41 Örneğin birey ve devletin menfaatlerinin çatışması durumunda bir denge unsuru olarak bu ilkeye başvurulmaktadır. Bu sayede kamunun hukuken korumak istediği amaç ile bireylerin hak ve özgürlükleri arasında bir denge aracı olmaktadır. Özetle, kamu düze- ninin sağlanması ve kamu gücünün etkinliği için , anayasa ve mevzu- ata aykırı olarak hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasına engel olup, dengeli bir “özgürlük-otorite ilişkisi” kurulmasına olanak sağlar. 36 Koca, Tutuklamada Oranlılık, s. 114. 37 Oğurlu, İngiliz ve Türk Hukuklarında Ölçülülük, s. 150. 38 Yücel Oğurlu, “İlk Örneklerinden Günümüze Danıştay’ın Ölçülülük İlkesine Yaklaşımı” (Danıştay’ın Yaklaşımı), Danıştay ve İdari Yargı Günü 135. Yıl Sempoz- yumu Dergisi, Danıştay Tasnif ve Yayın Bürosu Yayınları, Ankara, 2003, ss.133- 154, s. 139. 39 Rumpf, Ölçülülük ve Anayasa Yargısı, s. 45. 40 G. Loukes Loucaides, Essay on The Developing Law of Human Rights, Marti- nus Nijhoff Publishers, London, 1995, s. 185; David John Harris, Michael O’Boyle ve Colin Warbrick, Law of The European Convention on Human Rights, Butter- worths, London, 1995, s. 198; Marc-Andre Eissen, “The Principle of Proportiona- lity in the Case Law of European Court of Human Rights”, The European System for the Protection of Human Rights, Martinus Nijhoff Publishers, London, 1993, s. 144. 41 Rumpf, Ölçülülük ve Anayasa Yargısı, s. 41-45.