Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

195 TBB Dergisi 2019 (143) Mehmet HATİPOĞLU kanının bulunması şarttır. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 124. maddesinde belirtilen “Kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülme- sini sağlamak amacı ile kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve yönetmeliklerin Devlet memuru olarak emrettiği ödevleri yurt içinde veya dışında yerine getirmeyenlere, uyulmasını zorunlu kıldığı hususları yapma- yanlara, yasakladığı işleri yapanlara durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre 125 inci maddede sıralanan disiplin cezalarından birisi verilir” 56 hükmü ile amaç belirlenmiş, gerçekleştirilmesi istenen amaca uygun davran- mayanlara idari yaptırımlar aracılığıyla (md. 125 bkz. 657 sayılı DMK) sınırlandırmalar getirilmiştir. Sınırlandırmalar getirilirken ihlalin ağır- lığına göre en elverişli yaptırımların belirlenmesi için ihlalin ağırlığı ve uygulanacak yaptırımlar derecelendirilmiştir. Açıklanan tüm tanım- lamalar, mahkeme kararları ve mevzuat bağlamında elverişlilik ilkesi ölçülülük ilkesinin önemli bir unsuru olup; bu unsur, alınan tedbir ile hedeflenen amacın en uygun şekilde gerçekleştirilmesi ölçütüdür. 1.4.2. Gereklilik İlkesi Gereklilik unsuru, bir özgürlük veya hakkın sınırlandırılmasında başvurulan aracın, amaç için gerekli olması; 57 amaca ulaşmayı sağlaya- cak araçların içinden hak ve özgürlükleri en az sınırlayacak olanın ve kamuya en az yük getirecek olanın seçilmesi 58 anlamına gelmektedir. Dolayısıyla kamu tarafından hak ve özgürlüklerin sınırlandırılmasın- da başvurulan araç sadece elverişli olmayıp aynı zamanda gerekli de olmalıdır. 59 Bir başka öz tanımla “sınırlama aracının, sınırlama amacı- na ulaşmak için gerekli olması”dır. Bu bağlamda elverişlilik ilkesinde aranan amaç-araç arasındaki nitelik ilişkisi, gereklilik unsurunda yeri- ni nicelik ilişkisine bırakmaktadır. 60 İdare hukuku bağlamında gerekli- lik ilkesi ile hak ve özgürlüklere idari tasarruflarla yapılan müdahale- nin en az olması öngörülmektedir. 61 56 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMe- tin/1.5.657.pdf, (28.07.2018). 57 Karabulut, İdari Yaptırımlar, s. 155. 58 Erdem, Takdir Yetkisi, s. 987. 59 Arık, Yaptırımlarda Ölçülülük, s. 53. 60 Oğurlu, Karşılaştırmalı Ölçülülük, s. 37. 61 Engin Saygın, “Ölçülülük İlkesine Yönelik Türk ve İngiliz İdare Hukuku Yaklaşımı Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz” (Ölçülülük İlkesi), Ankara Barosu Dergisi , An- kara, 2017, C. 2, ss.57-88, s. 68.