Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

21 TBB Dergisi 2019 (143) Sıla TATLIDİL nedenler gibi birçok faktörler içermektedir. Davada, belirtilen bu fak- törler karmaşık nitelikteyse, devletin makul sürenin aşılmasına ilişkin sorumluluğu da o oranda ortadan kalkmaktadır. AİHM, dava konusunun niteliğini değerlendirirken, davanın hızlı bir şekilde sonuçlandırılmasının ilgililer bakımından önemini, olayın karmaşıklık derecesini, tanık yahut sanığın sayısını, delillerin toplan- ma aşamasında karşılaştığı zorlukları göz önünde bulundurmakta- dır. 52 Bu nedenledir ki, yapılan yargılamaya konu olan hukuki olayın karmaşık olması ve bu bahse konu karmaşıklık nedeniyle soruşturma dosyasının çok yönlü olması makul sürenin tayini bakımından önem taşıyan nedenler arasında yer almaktadır. C. Başvurucunun Tutumu Diğer bir ölçüt ise, başvurucunun tutumuyla alakalıdır. Bu açıdan başvurucunun gerek hukuk davalarında davacı ya da davalı gerekse ceza davalarında sanık olarak, yargılamadaki tutum ve davranışları- nın davanın uzamasına sebep olup olmadığına bakılmaktadır. 53 Buna göre ilgili makam, başvurucunun davadaki tutum ve davranışlarını özel olarak değerlendirmekte ve ona göre makul sürenin aşıldığına ilişkin şikâyeti kabul etmekte ya da reddetmektedir. 54 Gerek ceza da- vaları gerekse hukuk davalarında tarafların kendilerine tanınan kanun yollarını kullanmaları ve bunun sonucunda dava süresinin uzamasın- da, tarafları sorumlu tutmak mümkün değildir. 55 Dolayısıyla tarafların bu hakları kanunlar çerçevesinde kullanması sonucunda yargılamanın uzaması makul sürenin ihlal edildiği anlamına gelmemektedir. 56 Mah- keme, mücbir sebep nedeniyle yaşanan gecikme haricinde, başvurucu- nun davayı uzatmak için kötü niyetli olduğunu tespit ettiği takdirde sorumlu tutmaktadır. 57 52 Kaşıkara, s. 247, Özdemir, s. 8. 53 Ramadan Sanıvar, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin 6. maddesi Çerçevesinde Adil Yargılanma Hakkı Ve Sanığa Tanınan Temel Haklar, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Doğu Akdeniz Üniversitesi Öğretim ve Araştırma Enstitüsü, Gazimağusa 2012, s. 46. 54 Özdemir, s. 9. 55 Aksoy, s. 51, Hendek, s. 85, 86. 56 Kaşıkara, s. 249, Aksoy, s.52, Özdemir, s. 9. 57 Hendek, s. 86.