Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

209 TBB Dergisi 2019 (143) Mehmet HATİPOĞLU kanunda yer almayan “memur aylığının tümünün kesilmesi”, “kamu kurumundan belirli süre uzaklaştırma”, “kademe ilerlemesinin iptal edilmesi” gibi cezalar verilemeyecektir. Disiplin cezalarının verilmesinde idareye verilen bir başka takdir yetkisi de, kamu görevlisine bazı hallerde bir derece hafif olan ceza- nın uygulanmasına yönelik hükümdür. 104 Bu yetkiye ilişkin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125. maddesinde 105 “Geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan ve ödül veya başarı belgesi alan memurlar için verilecek cezalarda bir derece hafif olanı uygulanabilir” denilmektedir. Bu itibarla kanun koyucu derecelendirmeyi yaptıktan sonra idareye verdiği takdir yetkisiyle, kişinin geçmişindeki çalışmaları ve davra- nışlarına göre de değerlendirilerek makul bir cezanın verilmesini ön- görmüştür. Yasa koyucu bu madde ile kişinin geçmişteki başarıları, ödüllerini yadsımamış; makul ve adil bir ceza verilmesinden bahisle ölçülülük ilkesine göre hareket etmiştir. Yapılan tüm bu açıklamalar ışığında, ölçülülük ilkesi açısından disiplin cezalarındaki derecelendirme sistemi incelendiğinde, Devlet Memurları Kanunu’nda bahsedilen beş tür cezanın belirlenmeyerek, verilecek cezanın idarenin takdirine bırakılması veyahut yasada be- lirtilen ceza türlerinin sayısının beşten daha az olması durumunda, ölçülülük ilkesine aykırılık teşkil edebilecek idari işlemlerin sayısının artması kaçınılmazdır. Zira oldukça geniş bir alana yayılan disiplin suçlarında idarenin takdir yetkisi bağlamında vereceği kararların belli bir sınırlandırmaya tabii olması gerekmektedir. İncelenen kararlardan sonra, çözüm olarak beş tür ceza yerine ve- rilecek cezaların sayısının daha da arttırılması önerilebilir. Şöyle ki; uygulamada bazı fiiller açısından ya da somut olayın cereyan ediş tar- zı bakımından mevzuatta var olan cezaların hiçbirinin uygun olmadı- ğı, birinin hafif bir ceza olarak nitelendirilmesi sonrasında bir üst ceza uygulandığında da, cezanın gerekenden ağır olabileceği kanaatleri oluşabilmektedir. Örneğin, memurluktan çıkarma cezasından bir ön- ceki maddeye, eylemin niteliğine göre “görev yerinin/çalıştığı kurumun değiştirilmesi” veyahut “geçici olarak devlet memurluğundan uzaklaştır- 104 Odyakmaz, Kaymak ve Ercan, İdare Hukuku, s. 230. 105 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMe- tin/1.5.657.pdf, Erişim Tarihi: 03.09.2018.