Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

210 Kamu Görevlilerine Disiplin Cezalarının Uygulanmasında Ölçülülük İlkesi ma” ; işlenen eylemin belli bir maddi zarara sebep olduğu durumlarda aylıktan kesme cezasından önce, “maddi zararın karşılanması” ; göreve geç gelme, mesai saatinden erken ayrılmak gibi eylemlerde ise uyar- ma cezasından önce belirlenen sürelere yönelik “normal mesai bitiminde ücretsiz mesai yaptırılmasına” gibi cezalar getirilmesi kişilerin gerek iş tatmini, gerekse ölçülülük ilkesi bağlamında daha orantılı ve adil bir disiplin cezası almasına olanak sağlayacaktır. Örneğin DMK 125/E-g maddesindeki devlet memurluğundan çıkarma cezasında, “Memur- luk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak” hükmü oldukça yoruma açık bir maddedir. Bu maddeye dönük bir eylemin gerçekleştirilmesi halinde eylemin ağır- lığına göre görev yerinin ve çalıştığı kurumun değiştirilerek farklı bir ile gönderilmesi (sürgün edilmesi) daha adil bir yaklaşım olabilecektir. 5. Disiplin Cezalarında Ölçülülük İlkesine İlişkin Uygulama Sorunları Demokratik hukuk devletinde özgürlük asıl, sınırlama ise istisna olmalıdır. Ölçülülük ilkesi, hak ve özgürlüklerin en yüksek düzeyde değil, sınırlama sebebindeki amaca ulaşabilecek ölçüde sınırlanmasını, sınırlamanın en az düzeyde olmasını gerektirir. Bu bağlamda düşü- nüldüğünde ölçülülük ilkesinin temelinde hukuki ilişkilerin adaletli, dengeli ve ölçülü bir şekilde düzenlenmesi amacı yatmaktadır. 106 Buna paralel nitelikte Genel İdarî Usul Kanunu Tasarısı’nın 19. maddesinde, takdir yetkisi başlığı altında belirtilen 107 “İdarî makamlara tanınan takdir yetkisi, yürütülen idarî faaliyetin gerekleri ve kamu yararıyla sınırlıdır. Tak- dir yetkisi, konuyla ilgili inceleme, araştırma ve değerlendirmeler yapılıp, iş- lemin sebebi ve amacı saptanarak kullanılır. Takdir yetkisinin kullanılmasın- da, tercihi belirleyen hususlar ile işlemin sebebi ve güdülen amaç idarî işlem metninde açıklanır.” hükmü ile de idarenin takdir yetkisinin mutlak ve sınırsız olmadığı vurgulanmıştır. Buna yönelik günümüz idari işlem- leri incelendiğinde ölçülülük ilkesinin denetim mekanizması işlevi, idare tarafından keyfi denilebilecek nitelikte uygulamalarla yerine ge- tirilmediğinden, kamunun işleyişinde sorunları beraberinde getirmek- 106 Yüksel Metin, “Temel Hakların Sınırlandırılması ve Ölçülülük”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , Isparta, 2017, C. 7, S.1, ss.1-74, s.5. 107 Genel İdarî Usul Kanunu Tasarısı, http://www.bilgiedinmehakki.org / blog/2006/10/12/genel-idari-usul-tasarisi/, (04.09.2018).