Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

214 Kamu Görevlilerine Disiplin Cezalarının Uygulanmasında Ölçülülük İlkesi (madde 125\4) ceza hukukunda yasaklanan kıyasa izin vermektedir. 116 O halde idare bu hükmün uygulanması esnasında geniş yorumlar ya- parak adil bir dengenin ortadan kaldırılmasına, ölçüsüz bir cezanın tatbikine mahal vermemelidir. Ölçülülük ilkesine uyulmaması bazı işlemlerde sakatlığa yol aç- makta veyahut işlem ya da eylemin niteliğini değiştirecek kadar önem arz etmektedir. Bu sorunsalı gidermek üzere üst yargı denetimi ya- pan Danıştay, kararlarının büyük bir kısmında doğrudan adından söz etmese de içerik olarak ölçülülük ilkesine başvurmaktadır. Özellikle disiplin cezalarına ilişkin idari yaptırımlar konusundaki kararlarının birçoğunda ilkeye başvurduğu görülmektedir. 117 Ancak bahse konu Danıştay kararları incelendiğinde karşımıza çıkan sorun, ölçülülük il- kesinin sınırlama aracının elverişli ve gerekli olması anlamına gelen diğer alt unsurlarına değinilmeden yalnızca orantılılık unsuru üzerin- de durulmasıdır. 118 Bu da yapılan denetimin çok daha dar bir kapsam- da yapıldığını; ölçülülük ilkesinin anayasal zemine konu denetiminin eksik yapıldığı sonucunu çıkarmaktadır. Ölçülülük ilkesi çatışan ve hukuken korunan menfaatlerin norm alanlarının somutlaştırılmasında kilit rol oynayan bir ilkedir. Karar verme sürecini sağlam bir sonuca vardırmak için ilkenin işlevi olduk- ça önemlidir. Gerek kamu hukuku alanında gerekse diğer hukuk alan- larında ölçülülük ilkesi, birey ile kamunun menfaatleri arasında bir dengenin kurulmasının gerekli olduğu alanlarda, anılan menfaatler arasında “pratik uyuşumu” kurar. 119 Bu pratik uyuşumu kurarken kar- şımıza çıkan bir diğer sorun da, idarenin yaptığı tasarruflarda ölçülü- 116 Kaya, Memur Disiplin Suç ve Cezaları, s. 67 117 Dan. 8. D., E.:1988/820, K.:1990/145, K.T.:5.2.1990, Danıştay Dergisi , Y.:21, S.80, s.304-305; Dan. 8. D., E.:1993/1617, K.:1993/4214, K.T.:14.12.1993, Danıştay Dergisi , S.90, s.879. Benzer Danıştay kararları için bknz. http://www.kazanci.com/kho2/ ibb/giris.htm. Bu konuyla ilgili bir makalede “adil denge” kavramından söz edil- mekte, ancak kavramı doldururken yapılan değerlendirme ölçülülük ilkesi ile ilgili değerlendirmelerle örtüşmektedir. Turhan Tufan Yüce, “Ceza Hukuku İlkelerinin Disiplin Ceza Hukukunda Geçerliği Sorunu ve Danıştay Kararlarının Bu Açıdan Tahlili”, Danıştay Dergisi , Ankara, 1994, Y.:24, S.:88, ss.5-13, s.10-11, https://www. danistay.gov.tr/upload/yayinlar/05_12_2018_114827.pdf, (21.02.2019). 118 Erdol, Ceza Hukukunda Ölçülülük, s. 50; Oğurlu, Karşılaştırmalı Ölçülülük, s. 135; Ali Ceylan, Teori ve Uygulamada Ölçülülük İlkesi (Ölçülülük İlkesi), Yayım- lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Anka- ra, 2008, s. 67. 119 Rumpf, Ölçülülük ve Anayasa Yargısı, s. 45.