Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

23 TBB Dergisi 2019 (143) Sıla TATLIDİL Makul sürenin başlangıcı ceza davalarında ve hukuk davalarında farklılıklar göstermektedir. AYM, makul sürede yargılamanın başlan- gıç tarihi olarak hukuk davalarında, uyuşmazlığı karara bağlayacak olan yargı sürecinin işlemeye başladığı tarihi; ceza davalarında ise, bir kişiye suç işlediği iddiasının yetkili makamlar tarafından bildirilmesi ya da arama, gözaltı gibi başvurucunun suçun isnadından ilk olarak etkilendiği tarihi esas almaktadır. 65 Yargılamanın makul sürede yapılıp yapılmadığını belirleyebilmek için sürenin başlangıcı gibi sürenin bitişini de tespit etmek gerekmek- tedir. 66 Hukuk davalarında sürenin bitiş tarihi, icra aşamasını da kapsaya- cak doğrultuda yargılamanın sona erdiği tarih; ceza davalarında ise, is- nat edilen suça yönelik yargılamanın sona erdiği tarih makul sürenin değerlendirilmesinde dikkate alınmaktadır. Gerek hukuk davalarında gerekse ceza davalarında devam eden yargılama sürecinin makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine yönelik bir başvuruda ise dikkate alınacak süre, AYM’de bireysel başvurunun karara bağlandığı tarihtir. 67 IV. Makul Sürenin Saptanmasında Kullanılan Ölçütlerle İlgili Anayasa Mahkemesi Kararları A. Ceza Davalarıyla İlgili Olarak a) Cezayı gerektiren bir eylemin, davada belirli bir usul çerçeve- sinde değerlendirilerek sonuçlandırılması gerekir. Bunun için davanın başlaması ile sona ermesi arasındaki sürecin makul bir süre içerisinde gerçekleşmesi gerekir. 68 Yapılan ceza yargılamasında, davanın hızlı bir şekilde sonuçlanmasının gerekliliği yanında gerçeğin araştırılması da makul sürede yargılanmanın değerlendirilmesi bakımından oldukça önemlidir. 69 Ceza davalarındaki yargılamada, makul süre çoğu zaman olayın hâkim önüne gitmesinden önce, polis ya da savcılık soruştur- masına başlandığı tarih yahut yetkili makam tarafından kişinin suç iş- lediğine ilişkin herhangi bir iddianın resmi bildirimiyle işlemeye baş- 65 Hendek, s. 217. 66 Aydın, s. 294, Aksoy, s. 50, Sanıvar, s. 42. 67 Hendek, s. 217. 68 Özdemir, s. 5. 69 Aksoy, s. 51.