Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

30 Anayasa Mahkemesi Kararlarına Göre Makul Sürede Yargılanma Hakkı - Sürenin Aşılması ... Hukuk davalarında makul bir süre içerisinde yargılamanın ger- çekleşmesine katkı sağlamak hemmahkemelerin hem de tarafların yü- kümlülüğündedir. 92 Makul sürede yargılanma, aynı zamanda medeni usul hukuku ilkeleri arasında yer alan usul ekonomisi ilkesinin de en önemli unsurları arasındadır. 93 Bu nedenle, medeni usul hukukunun tanımış olduğu yetkileri kötüye kullanarak yargılamanın uzamasına sebebiyet vermek diğer yandan dürüstlük kuralına da aykırı bir du- rum teşkil etmektedir. 94 Hukuk davalarında yargılamanın sona erdiği tarih, son yargı or- ganının verdiği karar doğrultusunda ya da kanun yolunu kullanmak amacıyla öngörülen sürenin sona ermiş olduğu tarihtir. Diğer bir ifa- deyle ele alacak olursak, medeni hak ve yükümlülüklere dair yargıla- malarda kararın icra edildiği tarihte sona ermektedir. 95 Bu durumda kural olarak, hükmün kesinleştiği yahut kesin hükmün yazıldığı tari- he tekabül edecek şekildedir. 96 Bir mahkeme kararının belirli bir süre sonunda kesinleşmesi halinde AİHM, bu tarihi dikkate almaktadır. 97 b) Yukarıdaki açıklamalarımızın AYM kararlarıyla da somutlaştı- rılması, konunun daha iyi aydınlatılmasını sağlayabilir. 98 Hukuk yargılamasında makul sürenin aşıldığına ilişkin verilen kararlar mevcuttur; ancak bunlar arasında gerekçesinin aydınlatıcı ol- madığı kararlar var. Bunlardan birini ilk örnek olarak sunuyoruz: ba) AYM’in Eren Kayaalp ve Diğerleri başvurusu; 99 “Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin yargıla- manın süresi tespit edilirken sürenin başlangıç tarihi olarak davanın ikame edildiği tarih; sürenin sona erdiği tarih olarak -çoğu zaman icra aşamasını da 92 Özer, s. 100. 93 Pekcanıtez/Atalay/Özekes, s. 235, 236. 94 Özer, s. 100, Pekcanıtez/Atalay/Özekes, s. 239, 240. 95 Aydın, s. 294. 96 İnceoğlu, s. 378, Özer, s. 107. 97 Erşen, s. 69-70, Kaşıkara, s. 177, İnceoğlu, s. 377-378. 98 Hukuk davalarıyla ilgili değerlendirilecek AYM kararları, yapılan yargılamaların yavaş olması nedeniyle yargılama süreçlerininuzamış olması, yukarıda bahsedilen kıstasların somut kararlar üzerinde değerlendirilmesi ve AYM’in makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine dair başvurunun reddedilmesi bakımından tarafımızca dikkat çektiğinden dolayı ele alınmıştır. 99 B. No. 2014/2433, 04.10.2017 sayılı kararı, https://kararlarbilgibankasi.anayasa . gov.tr/BB/2014/2433, E.T. 20.04.2018.