Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

298 4708 Sayılı Kanun Çerçevesinde Yapı Denetim Kuruluşunun İş Sağlığı ve Güvenliği Sorumluluğu 4708 sayılı Kanun’da, yapı denetim kuruluşları, denetçi mimar ve mühendisler, proje müellifleri, laboratuvar görevlileri ve yapı müteah- hidi ile birlikte yapının ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve sağlık kuralla- rına aykırı, eksik, hatalı ve kusurlu yapılmış olması nedeniyle ortaya çıkan yapı hasarından dolayı yapı sahibi ve ilgili idareye karşı, kusur- ları oranında sorumlu olacağı düzenlenmiştir (md.3/ 2). 4708 sayılı Kanun, yapı güvenliğini sağlamak amacıyla, bireysel tazmin ilişkisinin ötesinde kamu hukuku özelliği göstermekle, bağımsız yapı denetim kuruluşlarının görevlerini mevzuata uygun yerine getirme bilinciyle hareket etmelerini sağlayıcı bir unsur olarak yapı hasarlarında kusur sorumluluğu kabul edilmiştir. 31 Öte taraftan inceleme konumuzu çerçevesinde, yapı denetim ku- ruluşunun, yapı inşa sürecindeki iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine ilişkin denetim yapma, tespit ettiği eksiklikler noktasında müteahhidi uyarma ve de uyarının sonuçsuz kalması üzerine gereği için idareye bildirim ödevlerini mevzuat hükümlerine uygun biçimde yerine ge- tirmemesi ya da eksik yerine getirmesi hallerinde, meydana gelecek iş kazası ve meslek hastalıklarında hukuki sorumluluğunun doğmasın- dan söz edilebilir. Yapı denetim kuruluşunun, yapı sahibine karşı sorumluluğu, ara- larındaki sözleşmeden kaynaklanmakla birlikte, meydana gelecek iş kazası ve meslek hastalığına bağlı sorumluluğu, kanundan kaynaklı özen borcu çerçevesinde, iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin yükümlülük- lerini eksik ya da hiç yerine getirmemesine bağlı bir kusur sorumlulu- ğudur. Bir başka ifadeyle, iş sağlığı ve güvenliği noktasında gereken denetim, uyarı ve bildirim ödevlerinin objektif olarak, usulünce yerine getirilmesi halinde, yapı denetim kuruluşunun meydana gelecek zarar verici olaydan ötürü sorumluluğu olmayacaktır. 32 Yapı denetim kuruluşunun özen ve aydınlatma ödevini ortadan kaldıran ya da sınırlayan, bu çerçevede iş sağlığı ve güvenliği konu- sundaki yükümlülüklerini ve buna bağlı olarak sorumluluğunu berta- raf edici sözleşme hükümleri geçersizdir. 33 31 Ekrem Kurt, “Yapı Malikinin Sorumluluğu”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 14, S. S. 4, Y. 2008, s. 190. 32 Serkan Engin/ Hilal Meydanlı, “Yapı Denetim Kuruluşlarının İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Açısından Sorumlulukları”, 3. Yapı Denetimi Sempozyumu, 5-6 Ekim 2013,Diyarbakır,(Erişim :https://www.researchgate.net/publication/290448422_ 12.04.2018). 33 Yılmaz, Hukuki Sorumluluk, s. 198; İlker Hasan Duman, 100 Sorunda Yapı