Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

31 TBB Dergisi 2019 (143) Sıla TATLIDİL kapsayacak şekilde- yargılamanın sona erdiği tarih, yargılaması devam eden davalar yönünden ise Anayasa Mahkemesi’nin makul sürede yargılanma hak- kının ihlal edildiğine ilişkin şikâyetle ilgili kararını verdiği tarih esas alınır (Güher Ergun ve diğerleri, B. No: 2012/13, 2.7.2013, §§ 50, 52), (paragraf 70) . Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin yargılama süresinin makul olup olmadığı değerlendirilirken yargılamanın karmaşıklığı ve kaç dereceli olduğu, tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu ve başvurucunun yargılamanın süratle sonuçlandırılmasındaki men- faatinin niteliği gibi hususlar dikkate alınır (Güher Ergun ve diğerleri, §§ 41-45), (paragraf 71). Anılan ilkeler ve Anayasa Mahkemesi’nin benzer başvurularda verdiği kararlar dikkate alındığında başvuruya konu olaydaki yaklaşık 7 yıllık yar- gılama süresinin makul olmadığı sonucuna varmak gerekir (paragraf 72) .” Yukarıda aynen aktardığımız bu kararda medeni hak ve yüküm- lülüklerle ilgili uyuşmazlıklarda sürenin nasıl saptandığı ve makul sürenin aşılıp aşılmadığının hangi ölçütlere göre değerlendirileceği açıklanmakta, ancak bu ölçütlerin somut olaya uygulanması yoluna gidilmeyip, “benzer kararlar” a gönderme yapılmakla yetinilmektedir. Oldukça yaygın olan bu tür kararlarda ölçütlerin nasıl somutlaştığını anlamak mümkün olamamaktadır. Bu nedenle aşağıda, ölçütleri ola- bildiğince somutlaştıran kararların seçilmesine özen gösterilmiştir. Bu kararlarda ölçütler, ayrı bir özellik taşımadıkça veya olayla bağlantılı olarak verilmedikçe tekrarlanmayacak, yalnızca uyarlamayı yansıtan gerekçeler aktarılacaktır. bb) AYM’in Bayram Keleş başvurusunda 100 başvurucuya karşı ya- pılan haksız tutuklama nedeniyle açılan maddi ve manevi tazminat davasıyla ilgilidir (paragraf 77). İlgili kararın kapsadığı olgular ve da- yandığı gerekçeler şöyle özetlenebilir: - Makul sürenin tespiti için; uyuşmazlığı karara bağlayacak yargı- lama sürecinin işletilmeye başlandığı tarih, başlangıç tarihidir. So- mut başvuru bakımından ise bu tarih, 2008 yılıdır (paragraf 79). 100 B. No. 2013/6163, 1.12.2015 sayılı kararı, https://kararlarbilgibankasi.anayasa . gov.tr/BB/2013/6163, E.T. 30.11.17.