Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

ÖZEL HUKUK KİŞİLERİNİN FAALİYETLERİNDEN DOLAYI DEVLETLERİN ULUSLARARASI SORUMLULUĞU: BİR HUKUK JİMNASTİĞİ INTERNATIONAL RESPONSABILITIES OF STATES FOR CONDUCT OF PRIVATE PERSONS: A LEGAL STORMING Merve ERDEM * Özet: Çalışmamız, bir gazete haberinden yola çıkarak oluştur- duğumuz kurgusal olaya ilişkin farklı olasılıklar dâhilinde yaptığımız değerlendirmelerden ibarettir. İşbu nedenle, çalışmaya hukuk jim- nastiği niteliği verilmiştir. Çalışmaya konu olan olay, 9 Mayıs 2018 tarihinde The NewYork Times’ta çıkan bir haberde ayrıntılı olarak anlatılmaktadır. Habere göre ülkemizde de faaliyet gösteren Katar menşeli beIN kanalının bütün içeriğinin beoutQ kanalı tarafından on saniye gecikmeyle yayınlandığı fark edilmiştir. BeIN şirketi tarafın- dan yapılan araştırma ve takip sonucunda, beIN yayınının söz konusu kanal tarafından bilgisayar korsancılığı kapsamında çalındığı (hack- lendiği) sonucuna varılmıştır. Ayrıca beoutQ kanalının yayın sinyalini, Suudi Arabistan devletinin en büyük yatırımcısı olduğu Arapsat şirke- tinden aldığı tespit edilmiştir. BeIN şirketi, iki şirkete karşı Suudi Ara- bistan mahkemelerinde dava açamamış; Arabsat şirketinden sinyal hırsızlığını sona erdirmesini talep etmiş, ancak herhangi bir sonuca ulaşılamamıştır. Söz konusu olay sadece bir habere dayandığı için, çalışmayı kurgusal olay ekseninde şekillendirmek tercih edilmiştir. Kurgusal olayda A devleti menşeili X şirketinin yayınının B devleti menşeili Y şirketi tarafından çalınması ve yayının yine B devletinde bulunan Z şirketi tarafından sağlanan uydu frekansı ile yapıldığı tespit edilmiş- tir. Tespit üzerine X şirketi mevcut hırsızlıkla ilgili B devleti iç hukuk düzeninde hiçbir adım atamamış, Z şirketinden B şirketine frekans sağlamayı durdurmasını talep etse de bu girişim de işe yaramamıştır. Kurgusal olayda, siber faaliyetler, uzay faaliyetleri ve devlet- lerin işbu faaliyetlerle ilgili yükümlülükleri ekseninde uluslararası sorumluluğu ve bu faaliyetlerin devlete atfedilmesi hususu incelen- miş; özel hukuk kişilerinin faaliyetlerinden dolayı devletin uluslarara- sı sorumluluğu tartışılmıştır. Daha sonra, X şirketinin zararını kendi imkanlarıyla tazmin edememesi durumunda A devletinin diplomatik * Ar. Gör. Dr., Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Hukuk Anabilim Dalı, [email protected], ORCID: 0000-0001-6085-5308, Makalenin Gönderim Tarihi: 21.12.2018, Kabul Tarihi: 21.12.2018