Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

311 TBB Dergisi 2019 (143) Merve ERDEM Giriş Devletlerin uluslararası sorumluluğunun doğması için temel ku- ral, Uluslararası Hukuk Komisyonu tarafından hazırlanan Devletin Uluslararası Haksız Fiilden Kaynaklanan Sorumluluğuna İlişkin Tas- lak Metin’in 1. maddesinde öngörüldüğü üzere, devletlere verilen bir uluslararası yükümlülüğün ihlal edilmesi ve uluslararası sorumluluğa yol açan fiilin devlete atfedilmesidir. 1 Özel hukuk kişilerinin faaliyetle- ri ile devlet faaliyetlerinin birbirinden farklı nitelikte olması sebebiyle (devletin özel hukuk kişisi gibi davrandığı durumlar hariç), atfedile- bilirlik bakımından özel hukuk kişilerinin faaliyetlerinden dolayı bir devletin uluslararası sorumluluğu tartışmalıdır. Taslak Metin hangi kişi/birim ve kuruluşların faaliyetlerinin devlete atfedilebileceğini düzenlemiş, ancak özel hukuk kişilerinin faaliyetlerini (hükümet-dışı bağımsızlık mücadelesi veren grupların faaliyetleri hariç) kapsam dışı bırakmıştır. Bu noktada ilk olarak özel hukuk kişilerinin faaliyetlerinin devlete atfedilebilmesi sorunuyla kar- şılaşmaktayız. İkinci bir nokta da özel hukuk kişilerinin faaliyetleri dolayısıyla hangi uluslararası yükümlüğün ihlal edileceğidir. Dolayısıyla özel hu- kuk kişilerinin faaliyetleri nedeniyle devletlerin uluslararası yüküm- lükleri ihlal etmesi işbu çalışmada çözülmesi gereken bir diğer proble- matik konudur. Çalışmamız, devletin uluslararası sorumluluğuna ilişkin tespit et- tiğimiz problematik noktaları çözümleme çabamızı gösteren bir hukuk jimnastiğidir. Söz konusu jimnastiğin başlangıç noktasını, gerçek bir haberden yola çıkarak hazırladığımız kurgusal olay oluşturmaktadır. Kurgusal olayı çözümleme sistematiğimiz, kurgusal olayın okuyucuya aktarılmasıyla başlamaktadır. Olayın çözümlemesinde, kurgusal ola- yın aktörleri olan özel hukuk kişilerinin faaliyetinin hangi uluslararası yükümlülüğü ihlal ettiği ve tabii oldukları devlete, ilgili faaliyetlerin 1 Uluslararası Hukuk Komisyonu’nun 2001 yılında gerçekleştirilen 52. oturumun- da kabul edilen metin, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda da kabul edilerek 56/83 sayılı ve 12 Aralık 2001 tarihli kararın Ek ’inde yer almıştır. Türkçe çevirisi için ayrıca bkz. http://hakkihakanerkiner.blogcu.com/uluslararasi-sorumluluk- icin-bm-uluslararsi-hukuk-komisyonu-madd/9995547 (et. 05.06.2018). Bundan sonra Taslak Metin olarak anılacaktır.