Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

318 Özel Hukuk Kişilerinin Faaliyetlerinden Dolayı Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu: ... İlgili kurala ek olarak, Tallinn El Kitabı 2.0’ın 6. kuralında yer ve- rilen gerekli özen yükümlülüğünün de kurgusal olayımızla ilgili ola- rak göz önüne alınması gerektiği kanaatindeyiz. Buna göre, 6. kural uyarınca devletlerin, kendi ülkesinin ve ülkelerindeki siber altyapının başka devletin haklarını etkilemeyecek ve ciddi derecede olumsuz so- nuçlara yol açmayacak biçimde kullanılması için gerekli özeni göster- mekle yükümlü olduğu düzenlenmiştir. Söz konusu yükümlülükte üç taraf bulunmaktadır. Birinci taraf, siber faaliyetin hedefi olan devlet; ikinci taraf, söz konusu kuralın muhatabı olan ülke devleti ve üçün- cü taraf da siber faaliyeti gerçekleştiren üçüncü kişidir. Anlaşılacağı üzere, devletin özen yükümlülüğü sadece siber faaliyetin bizzat devlet tarafından gerçekleşmesi hali için söz konusu olmayacaktır. 17 Özen yükümlülüğü bakımından bir diğer husus da mağdur devlet bakımındandır. Bir devletin ülkesinde gerçekleştirilen bir siber saldı- rı, devlete ya da özel hukuk kişilerine ait bir siber altyapıyı etkilemiş olabilecektir. 18 Dolayısıyla mağdur tarafın devlet ya da o devletin ülke sınırları içinde siber faaliyet gösteren özel bir kişi olması fark etmeksi- zin, her devletin kendi ülkesinin ve siber altyapısının, mağdur kişiye ciddi derece zarar verecek şekilde kullanılmasını önlemek için gerekli özeni göstermekle yükümlü olduğunu söylemek mümkündür. Gerek- li özen yükümlülüğünün ihlali, devletin uluslararası sorumluluğuna yol açacaktır. Özel şirketlerin siber faaliyetlerinin devletlere atfedilebilmesi hali bakımından, kurgusal olayı değerlendirmek gerekmektedir. Taslak Metin’de, devlet dışı grupların faaliyetlerinden dolayı devletin ulusla- rarası sorumluluğu düzenlenmiş olsa bile, ilgili madde gerçek ve tüzel kişilerin özel hukuk faaliyetlerini içermemektedir. Dolayısıyla ticari faaliyette bulunan özel hukuk kişilerinin faaliyetlerinden dolayı ku- ral olarak devletin uluslararası sorumluluğunu ileri sürmek mümkün değildir. Nitekim bu husus öncelikli olarak Tallinn El Kitabı 2.0.’ın 17. kuralında da belirtilmiştir. 19 Ancak kuralın gerekçesinde siber faaliyet göstermek üzere devlet teşebbüsü olarak kurulan özel şirketlerin, dev- 17 Tallinn El Kitabı 2.0 6. Kural, para. 7. 18 Tallinn El Kitabı 2.0 6. Kural, para. 36. 19 Tallinn El Kitabı 2.0 Kural 17, para. 1. Ayrıca bkz. Gyula Gal, “State Responsibil- ity, Jurisdiction and Private Space Activities”, Proc. on L. Outer Space, Vol.44, 2001, s. 61.