Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

320 Özel Hukuk Kişilerinin Faaliyetlerinden Dolayı Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu: ... nat edilebilmesi, ancak ve ancak Y şirketinin B devleti tarafından ku- rulması, B devletinin talimatları altında faaliyette bulunması ya da B devletinin etkili kontrolünde olması halinde mümkün olabilecektir. İlgili şartların karşılanması halinde B devletinin siber faaliyetler bakı- mından uluslararası bir yükümlüğü ihlal ettiği gerekçesiyle de ulus- lararası sorumluluğunun doğduğunu ifade etmek kanımızca hukuka uygundur. b. Z Şirketinin Faaliyeti Bakımından Z şirketinin uydu operatörü olması dolayısıyla, söz konusu faa- liyeti uzay hukuku bakımından değerlendirilmelidir. Nitekim uydu iletişim, uydu navigasyon, uzaktan algılama ve araştırma faaliyetleri, uzay faaliyetleri kapsamına girmektedir. 22 Dolayısıyla uzayı ve uzay faaliyetlerinin temel rejimini ortaya koyan 1967 Ay ve Diğer Gök Ci- simleri Dahil, Uzayın Araştırılması ve Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten İlkeler Hakkında Antlaşma’nın somut olay ba- kımından incelenmesi gerekmektedir. 23 1967 Uzay Antlaşması, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda 1963 yılında alınan tavsiye kararı vesilesiyle akdedilmiş; akdedilme süre- ci 1966 yılında tamamlanabilmiş ve 1967 yılında imzaya açılıp aynı yıl yürürlüğe girmiştir. 24 Antlaşma’nın 1. maddesi uyarınca; uzayın araştırılması ve kullanımı, Ay ve diğer gök cisimleri de dahil olmak üzere, ekonomik ya da bilimsel kalkınmalarına bakılmaksızın bütün devletlerin menfaat ve yararına gerçekleştirilmelidir. Uzay, Ay ve di- ğer gök cisimleri de dahil olmak üzere bütün insanlığa tahsis edilmiş olup bütün devletlerin kullanımına ve araştırmasına açıktır, uzayda seyrüsefer serbestisi vardır. Devletler ayrıca hiçbir surette, uzay, Ay ve diğer gökcisimleri üzerinde egemenlik iddia edemeyecektir. 25 Böy- lelikle uzay ve gök cisimleri, hukuki rejim bakımından res communis olarak tanımlanmıştır. 22 Christian Brünner – Alexander Soucek (ed.), Outer Space in Society, Politics and Law, Springer Verlang, Germany, 2011, ss. 110 – 157. 23 Bundan sonra 1967 Uzay Antlaşması olarak anılacaktır. 24 1967 Uzay Antlaşması’nın akdedilme süreciyle ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. Mer- ve Erdem, Uzay ve Uzay Faaliyetlerinin Hukuki Rejimi, Savaş Yayınları, Ankara, 2014, ss. 24 – 29. 25 1967 Uzay Antlaşması, 2. madde.