Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

323 TBB Dergisi 2019 (143) Merve ERDEM Ayrıca B devletinde faaliyet gösteren Z şirketinin 1967 Uzay Antlaşması’na aykırı faaliyeti, devlet teşebbüsü olup olmamasından bağımsız olarak, yukarıda yer verdiğimiz açıklamalar uyarınca, B dev- letine atfedilebilecektir. Dolayısıyla, Z şirketinin işbu faaliyeti nede- niyle B devletinin uluslararası sorumluluğunun doğduğu sonucuna ulaşmak mümkün olacaktır. B. Uluslararası Sorumlulukta Zarar Tazmin Yöntemleri 1. Genel Olarak Uluslararası yükümlülüğü ihlal eden devletin uluslararası sorum- luluğunun doğması ertesinde, söz konusu sorumlu devletin ihlale vücut veren fiile son vermek; koşulların gerektirmesi halinde, ihlalin tekrar etmeyeceğine dair güvence sunmak gibi öncelikli ödevleri bu- lunmaktadır. 31 Söz konusu ödevlerden sonra da bir diğer ödev ola- rak onarım yükümlülüğü gündeme gelmektedir. Taslak Metin’in 31. maddesinde düzenlenen onarım yükümlüğü, haksız fiil neticesinde meydana gelen bütün maddi ve manevi zararı kapsamaktadır. Ulusla- rarası sorumluluğu bulunan devletin onarım yükümlülüğünün hangi şekillerde gerçekleştirilebileceği ise Taslak Metin’in 34. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; zararın tamamının onarımı için eski hale iade, tazminat ve tarziye, onarım biçimleri olarak öngörülmektedir. Eski hale iade, ihlal edilmeden önceki halin yeniden kurulması ola- rak karşımıza çıkmaktadır. Ancak eski hale iade maddi olarak müm- kün değilse ve orantılılık ilkesine göre de tazminata nazaran bir fayda sağlamıyorsa, bir onarım biçimi olarak uygulanmayacaktır. 32 Eski hale iadenin onarım için yetersiz kalması halinde gündeme gelecek onarım biçimi, tazminat olacaktır. Tazminat mali olarak hesaplanabilecek tüm zararı içermenin yanında, tespit edilebilmesi halinde mahrum kalınan kazançları da içerecektir. 33 Bir onarım biçimi olarak tazminatın da ye- tersiz kalması halinde bu kez devreye tarziye girecektir. Tarziye, ihla- lin kabul edilmesi, üzüntünün beyan edilmesi, resmi özür gibi farklı biçimlerde olabilecektir; ancak zararla orantısız olmamalı ve zarardan sorumlu devleti küçük düşürmemelidir. 34 31 Taslak Metin 31. madde 32 Taslak Metin 35. madde. 33 Taslak Metin 36. madde. 34 Taslak Metin 37. madde.