Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

328 Özel Hukuk Kişilerinin Faaliyetlerinden Dolayı Devletlerin Uluslararası Sorumluluğu: ... Sonuç Olarak Teknolojinin ilerlemesiyle hem teknolojik faaliyetlerin teknik ve ekonomik boyutları gelişmekte hem de ilgili alanlarda yeni haksız fiil ve suç tipleri çıkmakta, mağdur kişilerin sayısı ve uğranılan za- rar meblağları artmaktadır. Siber faaliyetler ile uzay faaliyetleri hem olumlu hem de olumsuz yönleriyle tam sözünü ettiğimiz nitelikteki teknolojik gelişmelere işaret eder. Ulusal, uluslararası ve hatta evren- sel çapta, devlet faaliyetleri ile özel hukuk kişilerinin faaliyetlerinin gerçekleştirildiği, bütün aktörlerin kullanımına açık, sırf bu nedenle de her türlü saldırıya gebe farklı bir dünya söz konusudur artık. İşbu sebeple, ilgili faaliyetleri düzenleme, denetleme ve diğer devletlerle iş birliği kurma oldukça önem arz eden hususlardır. Düzenleme, de- netleme ve iş birliği yükümlülüklerini ihlal eden devletlerin, sınırlı da olsa özel hukuk kişilerinin faaliyetlerinden sorumlu tutulabilmesi ka- nımızca mümkündür. Ancak devletlerin sorumluluğunun varlığı, tek başına yeterli ol- mayıp mağdur kişinin bir şekilde zararının onarılması şarttır. Zarar gören devlet olunca, uluslararası alanda zararın onarımı mekanizma- larının işletilmesi olasılık dahilindedir. Uluslararası haksız fiil dolayı- sıyla zarar gören kişilerin gerçek veya tüzel kişi olması halinde, bu kişilerin zararlarının tazmini için öncelikle iç hukuk düzeninde sonuç almaya çalışması beklenir. Sonuç alınamadığı noktada, yaptığımız hu- kuk jimnastiği neticesinde, uluslararası hukukun başka bir mekaniz- ması, diplomatik koruma devreye girerek, zarar gören gerçek ya da tüzel kişilerin zararının, uluslararası sorumluluğa ilişkin kurallar uya- rınca, giderilmesi kanımızca söz konusu olabilecektir. Sonuç olarak hukuk jimnastiğimizde kurgusal olayımızdan yola çıkarak yaptığımız tartışma ve çözümlemelerde, bazı hallerde özel hukuk kişilerinin faa- liyetleri dolayısıyla devletlerin de uluslararası sorumluluğunun doğa- bileceği sonucuna ulaşmak mümkün hale gelmektedir. Kaynakça “ Defense Department Cyber Efforts: Definitions, Focal Point and Methodology Nee- ded for DOD to Develop Full-Spectrum Cyberspace Budget Estimates”, US De- partment of Defense, Memo CM-0477-08” 2011, bkz. http://www.gao.gov / as- sets/100/97674.pdf (e.t. 01.04.2018); Brünner Christian – Soucek Alexander (ed.), Outer Space in Society, Politics and Law, Springer Verlang, Germany, 2011.