Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

356 Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizinin Mütekabiliyet Şartına Bağlanması ile ... (right to a fair hearing) , 6. maddedeki haklardan sadece biri olarak kabul görmektedir. 62 Ayrıca, doktrinde haklı olarak belirtildiği üzere, AİHS m.6(1)’in İngilizce metnindeki “fair hearing” ifadesi karşısında, “fair tri- al” kavramının 6. maddenin bütününe işaret eden genel ve üst bir kav- ram olarak adil yargılanma kavramının karşılığı olduğu, “fair hearing” kavramının ise, “hakkaniyete uygun yargılama” anlamına geldiği ve adil yargılanma kavramının bir alt unsuru olduğu, dolayısıyla iki kav- ramın birbiriyle karıştırılmaması gerektiği ifade edilmektedir. 63 Diğer yandan, hakkaniyete uygun yargılanma hakkı, AİHS m.6’daki belirli bir hak ihlal edilmemiş olsa dahi, yargılama faaliyetinin bir bütün ola- rak değerlendirilmesi suretiyle adil bir yargılama yapılıp yapılmadı- ğını değerlendirme fırsatı sunması itibariyle, söz konusu maddedeki diğer hakların kapsamına girmeyen ihlal iddiaları bakımından uygu- lanabilir, açık uçlu bir hak olarak nitelendirilmektedir. 64 Bu nedenle, AİHM’nin yukarıda özetini vermiş olduğumuz kararda, hakkaniyete uygun yargılama hakkını istihdaf ettiği ve bu yönde değerlendirme- de bulunduğu kanaatindeyiz. Ayrıca, Vrbica v. Hırvatistan kararında AİHM çoğunluğundan farklı olarak, iki Yargıçın AİHS m.6(1)’in ihla- lini mahkemeye erişim hakkı yerine hakkaniyete uygun yargılanma hakkına dayandırmaları da bu görüşü destekler niteliktedir. 65 Gerçekten, yabancı kararın tanınması veya tenfizinin, tanıma-ten- fiz şartlarından birinin yokluğu nedeniyle reddedildiği hallerde, söz konusu şarta dayanılarak verilen red kararının AİHSm.6(1)’e uygunlu- ğu, AİHM tarafından hakkaniyete uygun yargılanma hakkı kapsamın- da değerlendirilmiştir ve değerlendirilmesi gerekmektedir. Şüphesiz bu görüşe, yabancı kararın tanınması-tenfizi talebinin yabancı kararla ortaya çıkan hukuki veya icrai etkilerin tanıma-tenfiz devletinde de kabul edilmesine yönelik olduğu gerekçesiyle karşı çıkılabilir. Böyle bir talebin bir tanıma-tenfiz şartı nedeniyle reddedilmesinin, yabancı kararın -ulusal mahkeme kararı gibi- uygulanmasını engellediği ileri sürülebilir. Bu kapsamda, tıpkı hukuki yararın yokluğu gibi usuli bir 62 İnceoğlu, s.2-3. 63 İnceoğlu, s.3. 64 David Harris-Michael O’Boyle-Colin Warbrick, Law on The European Conven- tion on Human Rights, Second Edition, Oxford University Press, Oxford, 2009, s.246. 65 Vrbica v. Hırvatistan, no.32540/05, 1 Nisan 2010, Concurring Opinion of Judge Spielmann, para.2; Concurring Opinion of Judge Malinverni, para.14-15.