Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

369 TBB Dergisi 2019 (143) İlyas ARSLAN m.54(a)’nın açık ifadesine rağmen dar bir şekilde yorumlanması, do- layısıyla yanlış uygulanması böyle bir ihlalin ortaya çıkmasına neden olabilecektir. Zira hakkaniyete uygun yargılanma hakkının bir gereği olarak, ulusal mevzuatta yer alan her bir tenfiz şartının karşılanıp kar- şılanmadığına ilişkin gerek mahkemece tespit edilen gerekse taraflarca ileri sürülen, davanın sonucuyla doğrudan ilgili ve belirleyici bilgi ve delillerin dikkate alınması gerekmektedir. 89 C. AİHS’de Yer Alan Bazı Temel Haklar Açısından 1. Genel Olarak Mütekabiliyet şartının tatbiki, yabancı kararın tenfizine engel ol- ması itibariyle, sadece açılan davanın reddedilmesine yol açmamakta, yabancı kararla tevsik edilen özel hukuka ilişkin bir hakkın tenfiz dev- leti hukukunca kabul edilmesini ve/veya kararın yerine getirilmesini, dolayısıyla hakkın elde edilmesini engellemektedir. Bu nedenle, mü- tekabiliyet şartının tatbiki, AİHS m.6(1)’e olduğu kadar, tenfiz devleti hukukuna uygun olarak elde edilmek istenen özel hukuka ilişkin hak- kın niteliğine bağlı olarak, davacının P-1 m.1’deki veya AİHS m.8’deki haklarına müdahale edebilecektir. Örneğin, yabancı kararla davacı lehine tevsik edilen bir hak, büyük ölçüde sözleşmeden kaynaklanan bir tazminat veya bir nafaka ya da mal rejiminin tasfiyesi sonucu elde edilen bir katkı payı alacağı gibi bir alacak hakkı niteliğinde olacak- tır. Henüz, tenfiz devleti hukukunca kabul edilmeyen ancak, ulusal mevzuatta öngörülen tanıma-tenfiz prosedürüne tabi kılınmak ve bir tenfiz kararı elde edilmek suretiyle bu tür hakların elde edileceği ko- nusundaki meşru beklenti, P-1 m.1’in kapsamına girecektir 90 . Böyle bir hakkı tevsik eden yabancı kararın tenfizine karar verileceği konusun- da meşru bir beklentiye sahip olan tarafın söz konusu talebinin red- dedilmesi, davacının yabancı kararla tevsik edilen alacak/malvarlığı değerinden yararlanamaması sonucunu doğuracaktır. Benzer şekilde, velayet veya kişisel ilişki kurma kararları da, nite- liği itibariyle tenfize konu olabilecek kararlardan olduğundan, prensip olarak, mütekabiliyetin yokluğu nedeniyle tenfiz talebinin reddedil- 89 Hakkaniyete uygun yargılanma hakkı ile tanıma-tenfiz yargılaması arasındaki ilişki için bkz. Arslan, s.709. 90 Bu konu hakkında bkz. Arslan, s.732-737.