Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

370 Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizinin Mütekabiliyet Şartına Bağlanması ile ... mesi, velayet hakkı sahibi ebeveynin aile hayatına saygı hakkına mü- dahale teşkil edecektir. Özellikle ebeveynlerden biri, diğer ebeveynin velayet hakkına veya kişisel ilişki kurma hakkına aykırı olarak çocuğu üçüncü bir ülkeye götürmekte veya orada alıkoymakta ve çocuğun ebeveyniyle ilişki kurmasını engellemektedir. Bu durumda, sahip ol- duğu velayet veya kişisel ilişki hakkı bir mahkeme kararına dayanan veya mahkemeye başvurarak bir karar elde eden geride kalan ebe- veyn, söz konusu hakkını kullanabilmek için, prensip olarak, çocuğun bulunduğu ülkenin mahkemelerine başvurarak yabancı kararın ten- fizine karar verilerek çocuğun kendisine iade edilmesini isteyecektir. Nitekim AİHM’nin yabancı velayet veya kişisel ilişki kurma hakları- na ilişkin yabancı kararların tenfizi taleplerinin diğer tenfiz şartları- na istinaden reddedilmesinin AİHS m.8’e aykırılığını incelediği kimi örnekler, 91 benzer bir denetimin mütekabiliyet ekseninde de yapılabi- leceğini göstermektedir. AİHM, mütekabiliyet şartının tatbikiyle birbirinden farklı nite- likte olan ancak benzer bir sınırlama rejimine tabi olan AİHS m.8 ve P-1 m.1’e yönelik müdahalenin/sınırlamanın meşru olup olmadığını, doğal olarak meşru amaç, yasaya uygun/yasayla öngörülmüş olma ve ölçülülük/adil denge koşullarına bağlı olarak değerlendirecektir. 92 Bu kapsamda, AİHS m.6(1) açısından yapmış olduğumuz tespitlerin ve varmış olduğumuz sonuçların AİHS m.8 ve P-1 m.1 açısından da kısmen geçerli olduğunu söylemek mümkündür. Zira mütekabiliyet şartının tatbiki suretiyle tenfiz talebinin reddine veya kabulüne karar verilmesiyle, AİHS m.6(1)’deki hakkından yararlanamayan ilgili taraf, olası bir şikâyette, AİHS m.8 ve/veya P-1 m.1’de güvence altına alınan hakkından da yararlanamadığı/hakkının korunmadığı şikâyetinde bulunacaktır. Dolayısıyla, AİHM’nin AİHS m.6(1)’e yönelik varmış olduğu sonuca istinaden AİHS m.8 ve P-1 m.1’in ihlal edildiğine veya edilmediğine hükmetmesi kuvvetle muhtemeldir. Bu nedenle, AİHS m.6(1) açısından yapmış olduğumuz ayrımdan hareketle, söz konusu şarta dayanan müdahalenin AİHM tarafından yukarıda saymış oldu- ğumuz koşullardan hangisine istinaden gayri meşru olarak nitelendi- rilebileceğini analiz etmeye çalışacağız. 91 Örneğin bkz. Hromadka ve Hromadkova v. Rusya, no.22909/10, 11 Aralık 2014; V.P. v. Rusya, no.61362/12, 23 Ekim 2014. 92 Arslan, s.90-91.