Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

371 TBB Dergisi 2019 (143) İlyas ARSLAN 2. Mütekabiliyetin Eksik veya Hatalı Bir Şekilde Araştırılıp Tespit Edilmesi veya Yasa Metnine Aykırı olarak Dar Bir Şekilde Yorumlanması a. Genel Olarak Mütekabiliyet şartının ulusal mahkemelerce yanlış veya eksik bir şe- kilde araştırılıp tespit edilmesi 93 veya mütekabiliyet şartının yasa metnine aykırı olarak dar bir şekilde yorumlanması hallerinde, nasıl ki hakkani- yete uygun yargılanma hakkının ihlali ihtimali yüksekse, aynı ihtima- lin söz konusu haklar bakımından da geçerli olduğunu söyleyebiliriz. Zira bir tenfiz engelinin AİHS m.6(1)’le bağdaşmayacak derecede keyfi ve ölçüsüz bir şekilde yorumlanması ve tespit edilmesi, tenfiz talebinin reddedilmesine, bu da dolaylı olarak davacının AİHS m.8’in ve/veya P-1 m.1’in koruma alanına giren özel hukuka ilişkin hakkın yerine ge- tirilmesi talebinin haksız bir şekilde reddedilmesine sebep olacaktır. Bu konuda AİHM’nin nasıl hareket edebileceğine örnek olarak Negrepontis-Giannisis v. Yunanistan kararı verilebilir. Söz konusu ka- rarda, Yunan hukukunda bir tenfiz engeli olarak kabul edilen kamu düzenine aykırı olmama şartının yorumlanması ve tatbiki, AİHM tara- fından AİHS m.8’e aykırı olarak görülmüştür. Zira Yunan mahkeme- leri, Yunan hukukunda rahiplerin evlenebileceğini, dolayısıyla çocuk sahibi olabileceklerini öngören yasal düzenlemelere rağmen, rahiplere evlat edinme yasağı öngören eski kilise hukuku metinlerini esas ala- rak, iki yetişkinin karşılıklı rızasına dayanan evlat edinme ilişkisini tevsik eden yabancı evlat edinme kararının tanınması talebini salt bu gerekçeyle kamu düzenine aykırı olarak nitelendirmiştir. Dolayısıy- la, Yunan mahkemelerinin kamu düzeni müdahalesinin anlamı ve içeriğini başvurucunun aile hayatına saygı hakkıyla bağdaşmayacak şekilde ölçüsüz ve keyfi yorumlamaları, başvurucunun yabancı evlat edinme kararın tanınması talebinin haksız yere reddedilmesine neden olmuştur. Bu da, doğal olarak başvurucunun evlat edinen-muristen kendisine kalan mirası iktisap etmesine engel olduğu için P-1 m.1’in 93 Bunun kapsamına mütekabiliyet şartının varlığı hiç araştırılmaksızın yabancı ka- rarın tenfizine karar verilen hallerin de girdiğini, ancak burada şikâyet başvuru- sunun doğal olarak davalı tarafından yapılmasının söz konusu olabileceğini yu- karıda belirtmiştik. Bkz. Yukarıda, III, B, 3.