Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

372 Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizinin Mütekabiliyet Şartına Bağlanması ile ... ihlaline neden olmuştur. 94 Benzer şekilde, mütekabiliyet şartının yan- lış veya eksik bir şekilde değerlendirilmesi veya yasal düzenlemeye aykırı olarak dar bir şekilde yorumlanması hallerinde de, AİHM’nin AİHS m.8’e veya P-1 m.1’in ihlal edildiğine kanaat getirmesi ihtimali oldukça yüksektir. Yalnız, AİHM’nin böyle bir ihlal olgusunu, ölçü- lülükten ziyade kanunilik koşulunun karşılanmadığına dayandırması muhtemeldir. Ancak yine de, AİHM’nin mütekabiliyet şartının bu şe- killerde tatbik edilmesi halinde gerçekleşen mülkiyet hakkına ve/veya aile hayatına saygı hakkına yönelik müdahalenin AİHS m.8(2)’de ve P-1 m.1’de yer alan sınırlama koşullarına uygun olup olmadığını ne şekilde değerlendireceğini incelemek yararlı olacaktır. b. P-1 m.1 Açısından Meseleyi P-1 m.1 açısından ele alacak olursak, öncelikle sınırlama- da kullanılan aracın, yani mülkiyetten yoksun bırakılmada kullanılan mütekabiliyet şartının meşru amaç/kamu yararı güdüp gütmediğinin tespiti gerekecektir. Şüphesiz burada, mülkiyetten yoksun bırakıl- mayı gerektiren önlemin/mütekabiliyet koşulunun tatbikinin nasıl kamu yararına hizmet ettiği sorusu akla gelecektir. Bununla birlikte, AİHS’ne taraf devletler mülkiyet hakkından yoksun bırakmada meşru amaç olarak rol oynayan kamu yararı/genel yararın belirlenmesinde mutlak, sınırlama araçlarının seçilmesinde kuvvetli bir takdir marjına sahiptir. 95 Buna göre, taraf devletlerin sınırlamada kullanılan aracın, yani mütekabiliyetin kamu yararı güdüp gütmediğinin tespitinde ge- niş bir takdir marjına sahip olduğu göz önüne alındığında 96 , tıpkı AİHS m.6(1)’de olduğu gibi, devletin sahip olduğu egemenliğe ve yargı yet- kisine saygı gösterilmesi meşru amacının mülkiyetten yoksun bırakıl- mada da geçerli olduğu söylenebilir. Gerçi burada, mütekabiliyetin bir tenfiz engeli olarak aranmasının yerindeliğine ilişkin açıklamalarımız karşısında, böyle bir amaç ile kamu yararının birbiriyle ilişkilendi- rilmesinin ne kadar yerinde olduğu da tartışmalıdır. Ancak yine de, davalı devletçe istinat edilebilecek bu amaç, AİHM tarafından mül- kiyetten yoksun bırakılma önlemini gerektiren kamusal bir mülahaza olarak nitelendirilebilir. Kaldı ki, AİHM’nin bazı kararlarında davalı 94 Negrepontis-Giannisis v. Yunanistan, para.61-76; para.89-91 ve para.93-96. 95 Gemalmaz, s.481-482. 96 Gemalmaz, s.482.