Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

39 TBB Dergisi 2019 (143) Sıla TATLIDİL zamanda hukuk devleti ilkesinin de bir gereği olarak kabul edilmiş- tir. 116 Ayrıca Anayasa’nın 141. maddesi kapsamında davaların müm- kün olduğunca hızlı bir şekilde sonuçlandırılması yargının görevleri arasında yer almaktadır. AYM, bireysel başvurularda, norm denetimi yerine somut olayda makul sürenin aşılıp aşılmadığını incelemekte- dir. 117 AYM, adil yargılanma hakkının düzenlendiği 36. ve 141. mad- delerini yorumlayarak yargılama aşamasında söz konusu olan her gecikmeyi dikkate alıp makul sürede sonuçlanıp sonuçlanmadığını karara bağlama olanağına sahiptir. Dava henüz sonuçlanmasa da ma- kul sürenin dışında devletin yetkili organlarından kaynaklı gecikme- ler olmuşsa yine aynı şekilde 36. ve 141. maddelerin yorumlanmasıyla birlikte bir karara varabilecektir. 118 Anayasa kapsamındaki hak arama hürriyeti ve AİHS kapsamında- ki adil yargılanma hakkının ihlalini önlemek, her şeyden önce bağımsız ve tarafsız mahkemenin yapacağı yargılamaya bağlıdır. 119 Böylelikle subjektif bir nitelik olan kişinin vicdanı ve kanaati devreye girdiği za- man, yasa koyucu tarafından Anayasa’ya, kanuna ve hukuka uygun- luk gerekleri de eklenerek objektif bir ölçüt getirilmeye çalışılmıştır. 120 Bu çerçevede hâkimler, hükmetmiş oldukları tazminat miktarlarından zaman zaman sorumlu olmaktadırlar. Aksi takdirde Anayasayla gü- vence altına alınan hak arama hürriyetine aykırı bir durum cereyan edecek ve böylece tazminat sorumluluğunun genel hükümlere tabi olması Anayasayla güvence altına alınan mahkemelerin bağımsızlığı ilkesini zedeleyecek bir hal alabilecektir. 121 Yukarıda AYM’in verdiği kararlar, makul sürede yargılanma hakkı açısından incelenmiş olup, bu aşamada ise kararların, hükmedilen tazminat miktarları bakımın- dan değerlendirmesi yapılmaya çalışılmıştır. Tazminat, bir kişinin, bir hukuk kuralına ya da yaptığı sözleşmeye aykırı davranması neticesinde doğumuna neden olduğu zararı ödeme 116 Pekcanıtez/Atalay/Özekes, s. 232. 117 İnceoğlu, s. 284. 118 İnceoğlu, s. 284. 119 Kahan Onur Arslan, “Bireysel Başvuru Neticesinde Devletin Ödediği Tazminat Sebebiyle Hâkimin Hukuki Sorumluluğuna Bakış”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi , Y.2015, S. 23, s. 162. 120 Arslan, s. 164. 121 Arslan, s. 164.