Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

388 CEDAW’ın “Yaşlı Kadınların Kendilerinin ve İnsan Haklarının Korunmasına İlişkin ... Dezavantaj, muhtaçlık, sömürülme riskiyle karşı karşıya olma, doğal afetler gibi durumlardan etkilenme, cinsel yönelim, cinsiyet ve yaşlılık dâhil birçok kavrama referans yapılarak kırılganlık kavramı kullanı- labilmektedir. Burada ise kırılganlığın bir tanımını yapmaktan ziyade sadece geniş ve dar anlamlarından bahsedilecektir. Hangi tanımlama- nın daha doğru veya faydalı olabileceği ise sadece yaşlı kadınların kı- rılganlığı bağlamında tartışılacaktır. 1.1. Geniş Anlamda Kırılganlık Kırılganlığı geniş şekilde ele alan görüşe göre özerk, kendi ken- dimize yeten, bağımsız, özgür ve başkalarına bel bağlamayan kişiler olduğumuz düşüncesi sürekli pekiştirilmekte ve kırılganlık kaçınma- mız gereken bir şey olarak gösterilmektedir. Hukuk da bu tutumları onaylar şekilde özgür, özerk, kapasite sahibi kişileri esas almaktadır. 3 Oysa insan yaşamının kırılganlıklarla çevrili olduğundan bahsedilebi- lir. İnsanın ölüm, hastalıklar, yaralanma ve başkalarının ilgisi/ihtima- mı gibi bağımlılıkları bulunmaktadır. Buna ek olarak, başkalarının ih- mali, dışlaması, istismarı ve aşağılaması gibi birçok konuda da insanın psikolojik olarak kırılgan olduğundan söz edilebilir. 4 İnsanın birçok yönden muhtaç, risk altında, ilgiye ihtiyaç duyan ve daha birçok yön- den kendine yetmesinin mümkün olmaması bu şekilde kırılganlığın geniş tanımında dayanak olarak kullanılmaktadır. Kırılganlık geniş anlamda tanımlanırken kırılganlık insan varlığı- nın kaçınılmaz ve evrensel bir özelliği olarak değerlendirilmektedir. Böylece kırılganlık insanın ontolojik bir öğesi olarak insanın kendi- sinde var olan bir öğesi olarak görülmektedir. Geniş tanımlandığında kırılganlık, dezavantaj ve eşitsizlikle ilgili politik ve hukuksal yakla- şımların yeniden değerlendirilmesi ve şekillenmesi konusunda önem- li gözükmektedir. Çünkü şekli eşitlik yaklaşımı ve ayrımcılık karşıtı yasalar, bazı eşitsizlikler ve dezavantajların çözümü konusunda ba- şarısız olmaktadır. Buna sebep olarak da liberal düşüncenin bağım- 3 Jonathan Herring, Vulnerable Adults and The Law, Oxford Üniversitesi Yay., 2016, s. 1. 4 Catriona Mackenzie/Wendy Rogers/Susan Dodds, “Introduction: What Is Vulne- rability, and Why Does It Mater For Moral Theory?”, Vulnerability New Essays in Ethics And Feminist Philosophy (Ed. Catriona Mackenzie/ Wendy Rogers/Susan Dodds) içinde, Oxford University Press, 2014, s. 1.