Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

52 Anayasa Yargısında Alan Sorunu: Anayasa Yargısının Belirlenmiş Alanı Giriş Son yıllarda gerek ülkemizde gerek dünyada anayasa yargısına yönelik pek çok çalışma gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalarda göze çar- pan temel sorun anayasa yargısının alanının ve bu alanı genişleten ve daraltan akımların tespit edilmesidir. Bu bağlamda anayasa yargısı- nın sınırları sorunu ve jürsitokrasi gibi olgular ön plana çıkmaktadır. Ancak bu türev sorunlar anayasa yargısının alanının belirlenmemesi durumunda oldukça girift sorunlara dönüşmektedir. Dolayısıyla bu çalışmada hedeflenen, anayasa yargısının alanının ortaya konulması- dır. Burada bu alan sorunu tespit edilirken motivasyon kaynağımız anayasacılık ve buna bağlı değerler dizisi olacaktır. Gerçekten de anayasa yargısına ilişkin bir çalışma a priori (önsel) olarak anayasa yargısının alan sorunuyla doğrudan ilişkilidir. Dolayı- sıyla bunun için anayasa yargısının alan sorununun aşılması gerekir. Peki, anayasa yargısında alan sorunu nedir? Bugüne kadar takip ede- bildiğimiz kadarıyla anayasa yargısında alan sorunu üzerine odakla- nan bir çalışma söz konusu değildir; genellikle alan sorunu kuramsal bir sorun olarak görülmekten ziyade giriş mahiyetinde görülmektedir. Hâlbuki alan sorunu anayasa yargısında hayati bir önem taşımakta- dır. Gerçekten de anayasa yargısında alan sorunu çözümlendiğinde anayasa yargısına ilişkin diğer sorunlar birer türev sorun görünüm bi- çimini almaktadırlar. Anayasa yargısında alan, anayasa yargısının ontolojik meşruiyeti ve epistemolojik pratiğinin ortaya konulmasıdır. Bir anlamda bura- da anayasa yargısının varoluşsal ve işlevsel alanı sınırlandırılmakta, tanımlanmakta ve nihai olarak belirlenmektedir. Bilindiği üzere ana- yasa yargısı anayasalcığın ve buna bağlı değerler dizisinin operas- yonel gücüdür. Anayasacılık siyasi iradenin sınırlandırılmasını, bu sınırlı ortamda ve koşullarda hak ve özgürlüklerin tanınıp güvence- ye bağlanmasını ve nihai olarak gerçekleştirilip gelişmesini amaçlar. Bu bağlamda anayasacılığa bağlı kimi değerler dizisi bulunmaktadır. Bu değerler dizisi anayasa yargısının alanını veya bir diğer söylemle anayasa mahkemelerinin bir yandan ontolojisini diğer yandan hareket alanını teşkil etmektedir. Anayasa yargısının alanını belirlerken birey-devlet ilişkisinde ana- yasacılığın özünü ortaya koyan Arslan’ın bu söylemlerini olduğu gibi