Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

69 TBB Dergisi 2019 (143) Semih Batur KAYA sidir. Buna göre hak eksenli yaklaşımda yargıç hak ihlallerini tespit ederek hak ve özgürlüklerin korunmasından ve gelişmesinden yana tavır almaktadır. Amaç eksenli (goal based) yaklaşımda ise yargıç daha çok pragmatist reflekslerle örülü bir tercihte bulunur. Burada özellikle devletin kültleştirildiği ve devletin amaçlarının, “devlet aklı”nın ön plana çıkarıldığı bir faaliyet söz konusudur. Otoriter ve totaliter bir karakter besleyen amaç eksenli yaklaşımda karar oluşum sürecinde birey ve onun hak ve özgürlükleri çoğunlukla göz ardı edi- lir. Kısacası amaç eksenli yaklaşım statükocu ve resmi izler taşıyan bir faaliyettir. Anayasa yargısının demokratik bir hukuk devletindeki varlığı uzun süreden beridir tartışma konusudur. 46 Buna rağmen anayasacı- lığın özü mahiyetindeki insan hakları demokrasi ile birlikte demokra- tik hukuk devletinin karakterini belirlemektedir. İşte insan haklarının yargısal korunması da anayasa mahkemeleri ile sağlanmaktadır; dola- yısıyla anayasa yargısının meşruiyet temeli de buradan türemektedir. Gerçekten de anayasa mahkemeleri devletin ve bunun operasyonel kodu olan siyasi iktidarın muhtemel ihlalleri karşısında hak ve özgür- lükleri koruyan oluşumlardır. Yüksek mahkemelerin bu işlevi Arslan’ın da belirttiği üzere hak temelli bir hukukun üstünlüğü anlayışından kaynaklanmaktadır. 47 Nitekim Dworkin’e göre yargıçlar karar oluşum sürecinde bireylerin siyasi haklarını korumayı amaçlayan siyasi ilkelerden beslenen argü- manlara dayandırmak zorundadır. 48 Kanımızca anayasa yargıçları ka- rar oluşum sürecinin her aşamasında hak eksenli bir yaklaşımla dav- ranmalıdır. Çünkü ancak bu şekilde anayasa yargısı anayasacılıktaki operasyonel konumunu ve ontolojik meşruiyetini korur. 46 Bu konuda önemli bir tartışma için bkz. Jeremy Waldron, “Judicial Review and Conditions of Democracy”, The Journal of Political Philosophy , C. 6, S. 4, 1998, s. 335-355. James B. Kelly ve Micahel Murphy, “Confronting Judicial Supremacy: A Defence of Judicial Activism and the Supreme Curt of Canada’s Legal Rights Jurisprudence”, Canadian Journal of Law Society , C: 16, S. 1, 2001, s. 3. 47 Zühtü Arslan, “Anayasa Mahkemesi’nin Siyasal Partiler Politikası: ‘Ve Çağı’nda ‘Ya-Ya Da’cı Yaklaşımın Anakronizmi Üzerine Bir Deneme”, Liberal Düşünce Der- gisi , Bahar, 2001, s. 7-8. 48 Ronald Dworkin, A Matter of Principle, Harvard University Press, Cambridge Mass, 1985, s. 11.