Türkiye Barolar Birliği Dergisi 143.Sayı

70 Anayasa Yargısında Alan Sorunu: Anayasa Yargısının Belirlenmiş Alanı Dworkin eğer bir yönetim “hakları ciddiye almıyorsa, bu durum- da hukuku da ciddiye almıyor demektir” demektedir. 49 Aynı mantık anayasa yargısı için katmerleşerek doğrulanmaktadır. Anayasacılığın özünün operasyonel bir kurumu olan anayasa yargısı da eğer hakları ciddiye almıyorsa hukuku da ciddiye almıyor demektir. Haklar kuru- mu bu nedenle oldukça hayatidir; zira o, çoğunluğun, azınlıklara ver- miş olduğu, onların saygınlık ve eşitliğine saygı gösterileceği sözünü temsil eder. 50 Gerçekten de hakların anayasal düzeyde ciddiye alınma- sı, özellikle “bölünmüş toplumlarda”, toplumsal katmanlar arasındaki ayrılık en şiddetli olduğu zaman, Dworkin’in belirttiği gibi eğer hu- kukun işlemesi gerekiyorsa ve isteniyorsa haklar ciddiye alınmalıdır. Çünkü anayasa, bir normun geçerliliğine ilişkin ahlaki ve karma- şık problemleri bir potada eritmektedir. Doğru bir biçimde yorumla- nırsa dahi anayasal haklar hayatın karmaşıklığı ve insan onurunun yüceliği karşısında etkisiz kalabilmektedir. Kaldı ki, anayasalar birey- lerin tüm ahlaki haklarını kapsayıp kapsamadığı da ayrı bir sorundur. Dolayısıyla anayasal düzen, siyasi iktidar karşısında sahip olunan ahlaki hakları ciddi katkılar sunabilmekle birlikte yeterince koruyup geliştiremeyebilir. Bu hallerde anayasa yargısı hakları ciddiye alarak bireyin ahlaki varlığını ve onurunu koruyucu ve geliştirici bir tutumla var olmalıdır. B. Anayasa Yargısı Alanını Genişleten Bir Akım: Yargısal Aktivizm Kanunların anayasaya uygunluğunu anayasal denetim sonucunda anayasa yargısı sağlamaktadır. Gerek ülkemizde gerek Kıta Avrupası ve ABD’de anayasa mahkemesi kararları “yargısal aktivizm” çerçeve- sinde değerlendirmelere tabi tutulmaktadır. Bu bağlamda yargısal ak- tivizm kimi zaman olumlu ve fakat çoğunlukla da olumsuz eleştirilere maruz kalmaktadır. Yargısal aktivizmin normların somutlaştırılması sürecinde yorumlama faaliyetine ilişkin olduğu söylenebilir. Yorum her ne kadar sübjektif bir zihinsel faaliyet olsa da anayasa metinlerinin objektif nitelikleri ortaya belirlenebilir, öngörülebilir değerlendirme- 49 Ronald Dworkin, Hakları Ciddiye Almak, Çev. Ahmet Ulvi Türkbağ, Dost Yayı- nevi, Ankara 2007, s. 248. 50 Dworkin, (2007), s. 248.